De waarde van stenen zacht maken

23 mei 2020
tekst: Henny Fokkema; foto: Pixabay

Ik heb nooit

Ik heb nooit naar iets anders getracht dan dit:
het zacht maken van stenen
het vuur maken uit water
het regen maken uit dorst

ondertussen beet de kou mij
was de zon een dag vol wespen
was het brood zout of zoet
en de nacht zwart naar behoren
of wit van onwetendheid

soms verwarde ik mij met mijn schaduw
zoals men het woord met het woord kan verwarren
het karkas met het lichaam
vaak waren de dag en de nacht eender gekleurd
en zonder tranen, en doof

maar nooit naar iets anders getracht dan dit:
het zacht maken van stenen
het vuur maken uit water
het regen maken uit dorst

het regent ik drink ik heb dorst

Gerrit Kouwenaar

 

Als politiek verslaggever voor SlotstadRTV woonde ik vele jaren de vergadering van de gemeenteraad van Zeist bij. Meermaals drong zich aan mij de indruk op, dat het neoliberalisme ook in Zeist een stevige voet aan de grond had gekregen en een soort algemeen sthenisch uitgangspunt was geworden voor alle politieke partijen.

Het meest pregnante, praktische voorbeeld dat ik me herinner is de beslissing om de onroerend goed belasting met 10% te verlagen, een beleidsbeslissing die alleen de mensen met de duurste huizen in Zeist ten goede kwam, terwijl het gegeven dat 28% van de inwoners van Zeist op of onder de armoedegrens leefde in vergelijk hiermee nauwelijks aandacht kreeg. Mij bekroop het gevoel alsof “de dag en de nacht eender gekleurd waren” en dat de raad en het college “door de kou gebeten” waren en “de zon een dag vol wespen was”. Op de terugweg naar huis vroeg ik me “dorstig” af of het “zacht maken van stenen” slechts individuele, romantische oprispingen waren die niets hadden uit te staan met de door mij geïnterpreteerde werkelijkheid.

De dichter Gerrit Kouwenaar behoorde tot de groep van de Vijftigers, een literaire beweging waarvan de leden de oorlog hadden meegemaakt. Ook de coronacrisis wordt vaak in oorlogstermen aangeduid en doet ons allen verlangen naar het ogenschijnlijk onmogelijke: laat deze crisis zo snel mogelijk voorbijgaan.

Poëzie is niet alleen om te lezen, maar ook om er mee te leven. Als ik het gedicht nu overlees en het als verkenning van de huidige situatie neerleg langs de actuele werkelijkheid van de coronacrisis en de mogelijk zware gevolgen ervan, dan denk ik opnieuw aan “het zacht maken van stenen”, ook in Zeist.

Hoe erg en beroerd de coronacrisis voor velen ook is, er komt altijd een daarna. Zo kan deze crisis ook aanzetten tot veranderingen die we zes maanden geleden in Zeist misschien wel voor onmogelijk hadden gehouden. De wake-up call van de crisis dwingt ons tot nadenken over de inrichting van de zorg, het onderwijs en kansen voor iedereen, sociale en economische ongelijkheid, de rol van de overheid en de invloeden van markt en kapitaal, duurzaamheid, enz.

Denkend over “daarna” kan ik ernaar verlangen dat de bestuurders en politici het neoliberale gedachtengoed niet langer laten binnendringen in hun eigen ideologieën. De coronacrisis leert ons twee dingen: mens en maatschappij zijn erbij gebaat wanneer zij kunnen rekenen op een betrouwbare overheid die steunt wanneer dat nodig is en de vrije markt heeft in haar huidige vorm haar beste tijd gehad.

Om uit deze crisis weg te geraken en hoopvol en vitaal te kunnen zijn, zou ik graag zien, dat de bestuurders en de politici in Zeist de volgende uitgangspunten  bij hun handelen hanteren.

  • Ondersteunende gemeenschapsmiddelen worden zo ingezet dat ze naar de gemeenschap terugvloeien (winsten komen niet terecht bij individuele ondernemers of aandeelhouders, terwijl verliezen worden gedekt met overheidsgelden).
  • Solidariteit is uitgangspunt bij het te voeren beleid.
  • De sociale en economische ongelijkheid wordt bestreden.
  • Alle activiteiten leveren een bijdrage aan de duurzaamheid en een betere leefomgeving.

 

 Volgende column: Dubbele boodschappen

 

Bijdrage: 
Column: 

Reacties

Helemaal mee eens. Als we die ommezwaai eens konden maken met elkaar. Solidair en dus eerlijk delen met kwetsbaren en investeren in duurzaam

Beste Karen,
Fijn dat je het met me eens bent. Nou hoeft dat natuurlijk niet, mijn columns zijn bedoeld om dingen te adresseren en daarover met anderen van gedachten te wisselen.
Of solidair en eerlijk delen met kwetsbaren in Zeist ook werkelijkheid zal worden, dat betwijfel ik. De VVD is in Zeist al jaren de grootste partij en in ons democratische stelsel is het dan ook zo dat deze partij de zwaarste stem heeft met het CDA als meest voor de hand liggende partner. Sinds de overheveling van tal van overheidstaken naar de gemeenten, zoals de WMO, wordt de gemeentepolitiek steeds relevanter voor het sociale beleid en de verdere ontwikkeling van de duurzaamheid. Een ommezwaai? ik hoop dat we hier in Zeist nog eens "vuur uit water kunnen maken".

'... De raad die als éénheid georkestreerd lijkt ...", was een reactie van Martien Schwencke op een oudere column van jou.

Daar zit wel de kern waarom er weinig veranderd in Zeist.
D66 deed het bij een vorige gemeenteraad verkiezing in Zeist goed. Het niet nakomen van hun verkiezingsbeloftes, werd stevig afgestraft. GroenLinks is voor mij grotendeels onzichtbaar, vermoedelijk wacht hun een zelfde lot. Ze kunnen er alleen maar bij winnen, door zich wel te profileren, zou je denken.

Ik las laatst, op 14 mei, op de site van De Correspondent een artikel van Rutger Bregman over het einde van het neoliberalisme. Zeer lezenswaardig.Er gloort nog hoop dat stenen zacht worden.

Bedankt Nico voor de tip.

In dat stuk, een quote uit de Financial Times, de spreekbuis van de rijken:

‘Er zullen radicale hervormingen – die de heersende beleidsrichting van de afgelopen vier decennia omkeren – op tafel moeten komen. Regeringen zullen een actievere rol in de economie moeten accepteren. Zij moeten openbare diensten zien als investeringen in plaats van als kostenposten, en zoeken naar manieren om de arbeidsmarkten minder onzeker te maken. Herverdeling zal weer op de agenda staan; de privileges van de ouderen en de rijken in het bijzonder. Beleid dat tot voor kort als excentriek werd beschouwd, zoals een basisinkomen en vermogensbelastingen, zal in de mix moeten worden opgenomen.’

Hoop aan de horizon?

Voeg een reactie toe

Plain text

  • HTML tags zijn niet toegestaan.
  • Website-adressen en emailadressen worden automatisch omgezet in een link.
  • Regels en paragrafen breken automatisch af.