Het peukenperkje

11 mei 2024
tekst en foto: Noks Nauta

In winkelcentrum De Clomp, waar ik vaak kom, liggen enkele perkjes. Die zouden met struiken of bloemen wat kleur en fleur moeten brengen in de stenen en betonnen omgeving. Helaas groeit er bijna niets in de perkjes, ze zien er allemaal even kaal uit. In deze laatste natte winter lag er vooral modder in. Ik zie er ook nogal wat peuken en sigarettenfilters liggen en het lijken er steeds meer te worden. Logisch natuurlijk, want ik vermoed dat de schoonmakers de perkjes niet schoonzuigen. We weten ook dat rokers die een peuk zien, meteen zelf aan roken gaan denken en dus wordt er in de omgeving van peuken steeds meer gerookt.  

Nu ik de hoeveelheid peuken en filters in die perkjes steeds verder zie toenemen, vraag ik me af of ze wellicht gaan wortelschieten en wat zouden voor planten zouden er dan uit komen? Sigarettenplanten? O nee, het zijn vooral de filters van de peuken. Dan worden het dus filterplanten. Maar ze filteren helemaal niet. Ze vervuilen juist enorm.

Als ik ga lezen hoe het precies zit met die vervuiling, word ik heel verdrietig. Sigarettenfilters zijn namelijk echt heel schadelijk. Ze worden bijvoorbeeld in vogelmagen aangetroffen, vogels kunnen er ook in stikken. Het kunststof (acrylacetaat) in de peuken is nauwelijks biologisch afbreekbaar. Pas na 10 tot 15 jaar lijkt er niks meer van over, maar het plastic is dan nog steeds niet echt ‘vergaan’, het is afgebroken tot microplastics. Je kan het niet meer zien, maar het richt nog steeds schade aan. 

Wat te doen? Eerst bedacht ik een idee om de filters te laten voorzien van bloemenzaden. Zodat de weggegooide filters toch nog iets moois kunnen voortbrengen. Maar dat zal niet gaan werken. De rook zal de zaden waarschijnlijk onwerkzaam maken. En het plastic blijft erin.

Toen dacht ik: ‘Peuken eruit, bloemen erin’. Dan moeten we de rokers vragen om constructief mee te werken. Misschien kunnen ze de filters in een apart bakje gooien, zodat ze niet in de grond komen. De Efteling had daar toch iets moois voor bedacht. Niet voor roken, maar voor papier? “Papier hier!” zei Holle Bolle Gijs (vóór de tijd van de afvalscheiding) en het bleek dat mensen dan meer bereid waren daar hun afval in te gooien. Dat wordt nu dan een stem “Peuken hier!” bij een peukenbakje. Zo kun je de rokers eraan herinneren dat ze hun peuken daarin moeten gooien. En voor iedere 10 peuken komt er dan bijvoorbeeld een plant bij. Je kunt ook de stand bijhouden op een scorebord. Dat vinden mensen leuk en spannend!

Maar alle gekheid op een stokje. Ik zou toch het liefste zien dat de winkelcentra rookvrij worden! Heerlijk zou dat zijn. Toen de horeca rookvrij werd, rook je er weer koffie en bier. In rookvrije winkelcentra zie je straks weer het groen van de planten en je ziet bloemen in de perkjes bloeien, je ruikt ze ook. Je ruikt het brood van de bakker en de bloemen van de bloemenwinkel. En wat ook zo fijn is, je kunt weer frisse lucht inademen. En de rokers? Die merken vast ook hoe fijn dat is. De meeste rokers willen namelijk best stoppen omdat ze weten hoe ongezond het is en hoe duur. Ze hebben daar wel een beetje hulp bij nodig. Misschien bij ingangen van winkelcentra dan een stop-met-roken-coach neerzetten? Als actieve niet-rokers zal ik hen erg dankbaar zijn. Kunnen we dan bij de ingang van het winkelcentrum borden plaatsen met: ‘Bedankt voor het niet-roken!’. Ik meen dat in elk geval van harte!