Wouter bespaart!

28 januari 2023
tekst: Annemiek Verstappen; foto: Mel Boas

Vanaf nu vragen we elke maand een (bekende) inwoner van Zeist naar zijn of haar struggle in duurzaamheid. We beginnen met de wethouder duurzaamheid: Wouter Catsburg.

Speciaal voor deze energiebespaartip voelden we wethouder Catsburg aan de tand over zijn duurzame gedrag. En dat zit wel snor. Hij gaf ons zelfs een mooie tip mee, over nudges, die geven we gelijk aan je door.

Wouter Catsburg is al bijna 5 jaar wethouder duurzaamheid in onze gemeente. Geeft hij het goede voorbeeld? Ik vraag hem het hemd van het lijf over wat hij allemaal doet om energie te besparen. 
 
Ben jij al actief bezig met het besparen van energie? 
“Ja hoor, al vind ik het soms wel lastig. Je neemt je voor om gedrag vol te houden, maar soms lukt dat niet. Een voorbeeld is het koken van water voor thee. Eigenlijk moet je in de waterkoker water doen voor het aantal kopjes dat je wilt zetten en niet meer. Maar al heel snel giet je hem voller, en dan gebruik je dus te veel energie. Of het koken van pasta of rijst. Je kunt, als het water kookt de warmtebron uitdoen. Dat vergeet ik nogal eens.”
 
En wat is voor jou de belangrijkste reden om energie te besparen?
“Een aantal jaren geleden begon ik samen met mijn gezin om de kosten omlaag te brengen. Gaandeweg kwam erbij dat je door je gedrag ook het klimaat verbetert. Dat geeft een extra zetje. En als je grote maatregelen in je huis neemt zoals isoleren, zorgt dat ook voor meer comfort.”
 
Heeft het wethouderschap duurzaamheid ook invloed gehad op jouw duurzame gedrag?
Wouter lacht… “Ja, misschien wel. Ik wilde bijvoorbeeld al lang zonnepanelen maar ‘het thuisfront’ vond ze lelijk op het dak. Toen ik wethouder werd heb ik gezegd dat ik het aan mijn stand als wethouder verplicht ben om zonnepanelen op het dak te hebben. Dus zijn ze er gekomen. We zijn er nu allemaal erg blij mee! 
En als wethouder ben ik natuurlijk veel bezig met het onderwerp, ik hoor heel veel over de gevolgen van ons gedrag op het klimaat en zie de urgentie. Als je dit allemaal weet wil en moet je gewoon mee.”  
 
Kun je iets vertellen over jouw woning en wat je gedaan hebt?
“Ik woon in een typisch jaren ‘70 rijtjeshuis. En eigenlijk heb ik al vrijwel alle mogelijke grote isolatiemaatregelen genomen. Eén ding ben ik vergeten, namelijk kierdichting. Binnenkort ga ik de kieren op zolder dichten. 
Het gekke is dat je soms heel voor de hand liggende dingen vergeet, bijvoorbeeld het plakken van radiatorfolie. Dat kan je heel gemakkelijk zelf doen en kost nauwelijks tijd of geld, dit heb ik onlangs gedaan. Of verwarmingsbuizen voorzien van speciale buisisolatie. Een tientje investeren levert direct besparing op, en dat continu!”
 
En bekijk jij jouw maandoverzichten van de energierekening wel eens? Weet je wat jouw verbruik is?
“Ik bekijk ze zeker. Mijn gasverbruik is 1032 m3 per jaar en ik lever door de 9 zonnepanelen jaarlijks 359 kWh stroom terug aan het energienet. Mijn elektriciteitsverbruik is ongeveer 1400 kWh per jaar. Ik hou alles jaarlijks goed bij.”

Wat voor gedrag was heel gemakkelijk aan te passen?
“De thermostaat een graad lager zetten, dat doe je een keer en daarna niet meer. Levert je continu besparing op. En als het ’s avonds een beetje kouder is trek ik een trui aan in plaats van dat de verwarming omhooggaat. Een tijdje geleden, op een koude avond realiseerde ik me dat ik met een T-shirt aan in mijn kamer zat, dat is eigenlijk van de zotte! Dus nu trek ik een trui aan.”
 
En wat was moeilijk?
“Eigenlijk alles waar je steeds bij na moet denken tijdens je dagelijkse routine. Douchen bijvoorbeeld. Ik heb een douchetimer gehad en toen ging het gemakkelijk, die stond op maximaal 5 minuten en daar hield ik me aan. Nadat die kapotging verdween het goede gedrag weer een beetje.”
 
Nudges (kleine duwtjes in de goede richting) zouden jou dus kunnen helpen?
“Jazeker. Nu ik erover nadenk; een geheugensteuntje, bijvoorbeeld in de vorm van een magneetje op de waterkoker waar ik het eerder over had, zou me er aan herinneren niet te veel water te koken. En natuurlijk weer een nieuwe douchetimer.”
 
Je had een tijd geleden de cv-coach van Mijn Groene Huis op bezoek, heeft dat nog wat opgeleverd?
“De temperatuur van de verwarmingsketel is van 80 teruggezet naar 60 graden. En ik merk helemaal geen verschil, ’s morgens is het net zo lekker warm als voorheen.”
 
Heb je nog een tip voor Mijn Groene Huis?
“Die gaat niet zozeer over energiebesparen, maar wel over een dilemma waar ik tegenaan liep in de reis om mijn huis te verduurzamen. Ik vond het heel lastig dat je verschillende adviezen kreeg van aanbieders over dezelfde maatregel. Bij de aanschaf van zonnepanelen adviseerden sommige partijen dat ze op de dakkapel konden, anderen meldden dat dat niet mogelijk was. Soms zag ik door de bomen het bos niet meer. Heel fijn dat er dan een partij is als Mijn Groene Huis waar je vragen kunt neerleggen en je onafhankelijk advies krijgt.”

De tip van Wouter Catsburg: Gebruik ‘nudges’, ofwel duwtjes in de goede richting!
Je hebt ze vast wel eens gezien, zeker in de afgelopen Coronatijden: de strepen, voetjes, cirkels en andere aanwijzingen overal die je er aan herinneren om 1,5 meter afstand te houden. De geplakte voetjes op de grond naar een vuilnisbak die ervoor zorgen dat je automatisch naar de bak loopt en je vuil erin deponeert. De vlieg in een herentoilet die ervoor zorgt dat mannen niet 'spetteren'. Dat noemen we nudges; kleine duwtjes die ervoor zorgen dat je onbewust eraan herinnerd wordt om bepaald gedrag te vertonen. 

Je hebt je voorgenomen, net als Wouter Catsburg om bijvoorbeeld korter te douchen, maar je vindt het best heel moeilijk om het vol te houden. Voordat je het weet sta je toch weer veel te lang onder de die heerlijke warme waterstraal.  Dat is heel begrijpelijk, want jouw hersenen proberen jouw eigen energie te besparen in plaats van elektriciteit of gas. Nieuw gedrag aanleren kost de hersenen heel veel energie. Daarom val je snel weer in oude gewoontes. Nudges kunnen je helpen om het vol te houden. Elke keer als je de nudge ziet weten jouw hersenen onbewust wat ze moeten doen, ze sturen jouw goede gedrag. En dat gaat vanzelf, kost nauwelijks moeite. 

Een heel gemakkelijke nudge is de douchetimer. Koop er een, je kunt ze krijgen in veel verschillende varianten: voor kinderen en volwassenen, van eenvoudige zandloper tot een verantwoord designmodel. Bevestig de timer in de douche, zodat je hem steeds ziet en stel hem in op 5 minuten. En ben jij iemand die het liefst 20 minuten onder de douche staat, begin dan met kleine stappen. Elke week een minuut korter. Na 10 weken bespaar je al de helft!