12 april 2020
tekst: Henny Fokkema; foto: Pixabay
Bij Loosdrecht
Als dit Ierland was
zou ik beter kijken.
K. Schippers
Met dit ogenschijnlijk eenvoudige gedicht ‘Bij Loosdrecht’ houdt K. Schippers de lezer een leefregel voor: als je je ervoor openstelt, dan dient elke werkelijkheid zich opnieuw anders aan. Wanneer je het gewone met ongewone aandacht bekijkt, dan is het een ervaring die in gedachten en in de werkelijkheid nieuwe mogelijkheden kan oproepen.
In deze bijzondere tijden waarin het Covid-virus ons dagelijks confronteert met het memento mori (Denk aan je sterfdag) kan ik niet laten te denken aan het grafschrift van de dichter Redbad Fokkema, waar op zijn steen op de algemene Zeister begraafplaats staat vermeld ‘Elke dag is de eerste’.
De citaten van beide dichters geven mij een houvast om deze onzekere, zorgelijke tijd door te komen. Maar aan houvast in m’n eentje heb ik niet zoveel. Hooguit geeft het me wat relativerende gemoedsrust. Als ik de gedachten daarachter niet met anderen deel, dan blijft het daar ook bij. Om deze reden vraag ik de redactie van Zeistermagazine op voorhand dan ook excuses dat ik van dit platform gebruik maak.
Ik vind het een gemiste kans voor ons allen dat er in de media, de samenleving in het algemeen èn in de politiek de suggestie wordt gewekt dat men erop uit is om ook na de coronacrisis de wereld hetzelfde te willen houden, ook al zegt men dat de wereld nooit meer dezelfde wordt. Ondanks de oproep dat we tijdens de crisis voor elkaar moeten zorgen, aardig moeten zijn voor elkaar, wordt het kapitalistische systeem, dat toch een belangrijke mede-veroorzaker is van de crisis waarin we met z’n allen zijn terecht gekomen, als een alwetende, heilige koe gepresenteerd, die we met z’n allen ook na de crisis moeten blijven melken. Hoe komt het dat we deze vorm van politieke organisatie ook in Zeist zo hardnekkig in stand proberen te houden?
Ik zou willen voorstellen om los van welke kapitalistische gedachte dan ook het aardig zijn voor elkaar tijdens en na de crisis in ieder geval in Zeist voort te zetten en dit aardig zijn te concretiseren in politieke keuzes, waarbij men experimenten op voorhand niet uit de weg gaat. Als voorbeeld zie ik onder andere voor me dat de gemeente ervoor zorgt dat alle schoolgaande kinderen uit Zeist, wier ouders niet meer verdienen dan 130% van de bijstandsnorm, sowieso van de gemeente de door de school voorgeschreven computer/laptop krijgen. Met “sowieso” bedoel ik: los van de vraag of de scholen zelf rijk genoeg zijn, want dan belanden we uiteindelijk toch weer in een ‘kapitalistische’ (wie is het rijkst ten koste van iets anders) discussie die erin uitmondt dat het kind op de computer moet wachten totdat de discussie hierover is uitgewoed of vanwege de rijkdom van de school de device niet krijgt.
Vanuit mijn achtertuintje zie ik als was ik in Ierland vergezichten met ruige kliffen en zachtmoedige landschappen en denk “Elke dag is de eerste”. Ben ik heel naïef wanneer ik vraag: wie kijkt er met ongewone aandacht met mij mee?
 |
Volgende column: Weerzien |
Reacties op Facebook pagina's
Dank voor alle reacties! Is het wat om de reacties in ieder geval ook te plaatsen onder de knop 'Voeg een reactie toe' bij www.zeistermagazine.nl ? Ik schrijf mijn columns om dingen die mij bezighouden te adresseren en mijn gedachten hierover met anderen te delen. De vele reacties komen nu op verschillende manieren binnen en raken wat 'losgezongen' van de begintekst, de discussie erover stokt en de reacties kunnen op deze manier verzanden. Ik vind het aardige van het Zeistermagazine met zijn columns dat het een georganiseerd platform biedt voor allerlei invalshoeken bij verschillende onderwerpen en dat we via het platform daarover met elkaar in gesprek kunnen komen. Het lukt mij niet deze tekst op de betreffende facebook pagina's te zetten.
Zen en de kunst van het Zeister politieke systeem onderhoud
Mooi stukje. Henny. Je legt de lat hoog, voor jezelf en de Zeister politiek. Om de wereld in het nu te zien, los van ego dingetjes, rugzakken en aanverwante zaken, lijkt me al een lifetime klus. En dan dit ook van de Zeister politiek te verwachten? Het leidt tot teleurstelling en depressie, vrees ik.
De waarde van ongewone aandacht
Beste Hagen,
Wat bijzonder dat je refereert aan'Zen of de kunst van het motoronderhoud', het boek dat in de jaren zeventig verscheen. Raak en dank je wel.
Dat is precies waar ik graag in mijn columns over schrijf, de zoektocht en de herontdekking van onderliggende waarden. Persoonlijk betreur ik het dat door de grote aandacht voor verdienmodellen en de daarbij behorende en daaruit voortvloeiende praktische oplossingen het maatschappelijke en politieke debat over de onderliggende waarden, bijna geheel is weggedrukt. Vanuit dat perspectief kan ik terugverlangen naar de sixties en seventies van de vorige eeuw waarin onderliggende waarden wel aandacht kregen. Zoals je schrijft, is een dergelijk verlangen niet geheel ontdaan van een romantisch levensgevoel.
Als ik het begrip romantiek interpreteer als 'het geluk is daar waar ik niet ben', dan is dit in de praktijk van mijn dagelijks leven een motor die gevoed wordt door hoop en verbeelding en word ik er niet depressief van:-)
Onderliggende waarden heimwee
Mooi: hoop en verbeelding als brandstof!
Gaat deze crisis ons wat duurzaam goeds opleveren? Dat de regering vaart op de adviezen van experts is 'n stevige stap voorruit t.o.v. de Q-koorts affaire en een blijvertje denk ik. Dat velen ontdekken dat thuiswerken mogelijk is met daardoor minder files, daarbij afgerekend worden op targets en eigen verantwoordelijkheid i.p.v. aanwezigheid, zal voor een aantal ook een blijvertje zijn. De pijnlijke afhankelijkheid van China zal voorlopig stof tot nadenken zijn. Er zijn vast nog wel wat positieve spinoffs van deze crisis, maar terug naar Zeist.
Hoe te voorkomen dat we het "olifantenpad" weer nemen naar de situatie voor de crisis? Ben 'n eenvoudige Tukker, blijven hangen in Zeist: dat gaan we niet voorkomen, Henny. De enige uitweg naar een (nog) mooier Zeist, is de burger als expert te gaan zien in hun eigen wijk, hun ideeën serieus nemen, de burger als klant zien. Dat dit in Zeist niet gebeurd, heeft niets met deze crisis te maken, maar wel met het (landelijke) concept van parttimers als gemeenteraadsleden, onze vertegenwoordigers, die niet opgewassen zijn tegen de fulltimers wethouders en burgemeester met bijbehorend ambtenaren apparaat. En tja, toch ook met guts van die raadslieden. Toch maar een Burgerraad? Ik geloof in de boodschap van K. Schippers, maar zie dat als 'mijn eigenheid', niet als basis voor een politieke verandering.
Waarde Hagen, je reactie is
Waarde Hagen, je reactie is uitnodigend voor nog een reactie. Hier komtie...
- Geheel met je eens dat het een goede zaak is dat de regering experts en wetenschappers raadpleegt. Wel moeten we er als kiezers en burgers alert op zijn dat de regering zich niet verschuilt achter de experts en wetenschappers. Het is goed als regering/bestuurders/politici zich indringend laten adviseren door deskundigen met aantoonbare kennis, maar het zijn wel de regering/bestuurders/politici die verantwoordelijk zijn voor de uiteindelijke besluiten en keuzes. Zij zijn namens de kiezers aangesteld om de juiste keuzes voor ons te maken en de juiste besluiten te nemen.
- Ik betwijfel of het een oplossing zou zijn wanneer in Zeist de burger als expert en als klant zou worden ingezet. Ik zou ervoor willen pleiten dat de Wet Duaal Gemeentebestuur uit 2002 waarin is vastgelegd dat de rollen, taken en de posities van de raad en het college gescheiden moeten zijn, ook in Zeist volgens de geest en de letter van de wet worden gepraktiseerd. De Maaltijd van Zeist is een voorbeeld waarin een loopje genomen is met deze wet (n.b. direct na de verkiezingen en voordat het college met een programma kwam, gingen raad en college gezamenlijk ideeën bij burgers ophalen).
- Voor een gelote burgerraad heb ik al eens in mijn eerdere columns gepleit. Zo'n burgerraad zou in mijn ogen een belangrijk adviesorgaan kunnen zijn om leden van de gemeenteraad te voeden en te activeren.
- Natuurlijk, natuurlijk het lezen van poëzie is een persoonlijke beleving, maar in goede poëzie schuilt voor mij een algemene zeggingskracht. Waren in vroeger dagen de dichters niet onze profeten?
Profetie & zeggingkracht
Jammer dat ik aan jouw thema van deze column, de waarde van de ongewone aandacht, eigenlijk niet ben toegekomen, dat verdiende meer.
De frustratie die ik en tientallen, wellicht hondertallen wijkgenoten aan het contact met de Raad & B&W hebben opgelopen, zat er bij mij tussen.
We hebben wel wat bereikt daar in De Boswachterij, maar volledig ondanks de gemeente en niet tezamen met de gemeente. Een ongehoorde regenteske mentaliteit liepen wij tegen aan, die onze mooie Zeist onwaardig is. Vandaar dat ik wat door sla m.b.t. "de burger als klant zien en expert in eigen wijk".
Gelukkig zijn er veel dichters, columnisten en schrijvers in Zeist en zitten we dus gebeiteld met profeten en hun universele zeggingskracht.
Nu nog (meer?) lokale politici met oren voor de waarde van ongewone aandacht.
Ongewone aandacht
Het zou mij een lief ding zijn, maar dat heb je waarschijnlijk al wel begrepen, wanneer politici in Zeist (en ook landelijk uiteraard) deze crisis gebruiken om met 'ongewone' aandacht naar de dingen te kijken. Dus niet gewoontegetrouw kijken met een economische blik, maar 'ongewoon'vanuit immateriële waarden zoals Vrijheid, Respect, Gelijke kansen voor iedereen, Solidariteit, enz hun keuzes en besluiten laten voortvloeien. Gevoed vanuit deze waarden zou het Zeisterse kastenstelsel, zoals Henjo Hekman het noemde, niet bestaan.
Max Dendermonde schreef "De wereld gaat aan vlijt ten onder'. Het is mijn zorg dat de huidige wereld en ook ons dorp aan het te veel economisch denken ten onder gaat.
Tot nog toe vind ik het dan ook jammer dat de dichters, de denkers in ons land en in ons dorp publiekelijk zo weinig van zich laten horen en niet in grote gezamenlijkheid vanuit verschillende visies met elkaar een brede publieke discussie voeren, waardoor de bestuurders en politici worden gevoed.
Gelukkig was daar afgelopen zondag Ramsy Nasr in Buitenhof. Het leek wel of zijn gedicht "De dag kan komen" een profetische kijk was op de situatie waarin we door de coronacrisis met zijn allen zijn terecht gekomen.
Profetie
Net Buitenhof met Ramsy Nasr gezien. Opmerkelijk hoe jullie visies matchen, mooi Henny. Waarom geen reactie van uit de Zeister politiek op jouw oproep? Ik begin, als nuchtere Tukker, toch een beetje meer hoop en verbeelding te krijgen.
Hoop & verbeelding & ongewone aandacht
Jouw "mag 't 'n onsje minder economisch gemotiveerd", brengt mij op het volgende:
- De verkoop van huizen alleen toestaan aan kopers die er zelf gaan wonen (starters zijn nu kansloos doordat beleggers zo'n 4% rendement maken door het gekochte te verhuren; ze bieden starters er meteen uit)
- Mag die "open space" in het centrum teruggedraaid? Levert gewoon gevaarlijke situaties op
- Kan er op het terrein vd Rabo een groene torenflat ipv grondgebonden woningen voor de happy few waaronder projectontwikkelaars. (ruimte voor veel jonge woningzoekenden in dit vergrijsde dorp en ouderen die een grondgebonden woning achterlaten)
- Waar blijven de "auto te gast straten"?
- Mogen die stinkende, herrie makende & vervuilende 2 takt brommers uit het straatbeeld?
- In De Boswachterij affaire werd ons uitgelegd dat er soms een hoge boom gekapt moest worden om het bos jong en vitaal te houden.
Kan de burgemeester en onderburgemeester niet met vervroegd pensioen? Zij hebben de verkeerde mindset voor verjonging van Zeist. Wellicht een aardig afscheidscadeau, het oeuvre van K. Schipper?
Beste Hagen,
Beste Hagen, leuk en inspirerend zo'n uitwisseling van ervaringen, gedachten en ideeën.
Zelf houd ik er niet zo van publieke functionarissen, zoals de burgemeester, persoonlijk de maat te nemen.
Ik geef er de voorkeur aan om het gevoerde beleid en het gedachtegoed daarachter te toetsen aan mijn eigen ideeën en gedachten en als zich de gelegenheid daartoe voordoet daarover van gedachten te wisselen met de betrokken functionarissen of anderen, al ben ik het geheel met je eens de die gelegenheden om echt van gedachten te wisselen zich in Zeist weinig voordoen. De maaltijd van Zeist vond ik mosterd na de maaltijd (daar schreef ik al een column over). Ook was het tamelijk eenrichtingsverkeer omdat de politici geacht werden uit de bevolking ideeën op te halen, zonder dat zij daarbij hun eigen standpunten voor het voetlicht mochten brengen, als ik de burgemeester toen goed heb begrepen was het juist de bedoeling dat politici niet aan politiek zouden doen, terwijl alles wat er is opgehaald wel politiek vertaald zal moeten worden.
Al lang loop ik met het idee rond om met zo'm 15 ~20 mensen uit diverse geledingen eens een informeel diner parlant te organiseren over een actueel thema, dat in Zeist speelt, bij voorbeeld over de grote economische ongelijkheid in ons dorp.
Dood paard?
Onze uitwisseling ervaar ik ook als inspirerend, Henny, absoluut.
Persoonlijk de maat nemen van publieke figuren heeft mijn voorkeur ook niet. Na jarenlang "buldozer gedrag", gelardeerd met "wij weten wel wat goed voor jullie is", van zowel de Wom als Fluitman, heeft dit mijn voorkeur wel. Deze regenteske mentaliteit zal top-down niet veranderen, tenzij er politici komen, die oprecht geloven in het dichten van de kloof tussen burger en politiek.
De vraag vanuit de wijk rondom De Boswachterij was simpel: schrap het tekentafel plan van een parkachtig landschap met daarin parkeerplaatsen (beide niet toegestaan in bestemming Bos) en behoudt het restant stukje bos en zoek de oplossing voor de parkeerproblemen, buiten dat stukje bos.
Een raadslid, waar wij contact mee hadden, vatte de werkwijze van het college als volgt samen: "wilt u een rode auto of een blauwe? Ik wil graag de blauwe. Prima keuze, maar wat vindt u van de rode". Door deze strategie vol te houden, haken burgers af, "zie je wel, ze luisteren toch niet" en voila het college drukt zijn zin door en ziet dat als een democratische gang van zaken: "wij hebben de burgers toch gevraagd welke kleur auto ze wilden". Manipulatie ten top.
Zo ook in deze case: van een paar honderd betrokken burgers, zakte dat aantal naar vijf in ongeveer 3 jaar.
Van "De Maaltijd" plannen kregen wij meteen al maagpijn: als je al niet in staat bent te luisteren bij zo'n simpele case als "De Boswachterij", waar haal je het lef vandaan om zo'n project te starten?
Een diner parlant lijkt mij zeker zinvol in een klimaat waar politici oprecht de kloof met burgers willen dichten en daar is Zeist nog jaren van verwijderd. Ik vrees dat het nu trekken aan een dood paard is, dat heb ik vaak gedaan, maar daar probeer ik juist van af te komen.