15 januari 2023
tekst: Henny Fokkema; foto: Florian Pircher via Pixabay
In de coalitiebesprekingen tussen GL/D66/VVD en CU/SGP is afgesproken dat het college met een voorstel zou komen voor een experiment met het burgeramendement. In de raadsvergadering van 15 december 2022 heeft de gemeenteraad van Zeist besloten tot een experimentele invoering van dit burgeramendement per 1 januari 2023 tot maart 2026.
Een burgeramendement, wat is dat?
Door middel van het burgeramendement krijgen inwoners de mogelijkheid hun stem te laten horen en invloed uit te oefenen op besluiten die de gemeenteraad wil gaan nemen.
Hoe werkt het burgeramendement?
Een kiesgerechtigde inwoner kan een burgeramendement indienen op een voorgenomen besluit. Een dergelijk wijzigingsvoorstel moet schriftelijk ondersteund worden door 50 andere kiesgerechtigden uit de gemeente Zeist. De indiener van het amendement mag – zonder te kunnen meestemmen - meedebatteren in de raadsvergadering waarin het besluit wordt genomen.
Waartoe dient het burgeramendement?
De tekst in het voorstel luidt: “Het burgeramendement heeft tot doel het wijzigen van een in procedure gebracht raadsvoorstel en moet zijn ontvangen minstens 24 uur voor het fractieoverleg, voorafgaand aan de raadsvergadering”.
Wat vinden de inwoners van Zeist en ik ervan?
Tot nog toe heeft het burgeramendement weinig tot geen belangstelling gekregen en zo langzamerhand ben ik benieuwd wat de inwoners van Zeist van dit experiment vinden.
Laat ik ermee beginnen dat ik ervan uitga dat het goed bedoeld is. De gemeenteraad in Zeist wil de inwoners meer mogelijkheden geven om hun stem te laten horen bij de besluiten van de gemeenteraad. Is het burgeramendement hiervoor het juiste instrument? Ik denk van niet, om de volgende redenen:
Ten eerste: Het is nogal ingewikkeld. Inwoners moeten weten wat een amendement is en wat je ermee bereiken kunt. Als je al weet wat een amendement precies inhoudt, dan loop je gelijk tegen de beperkingen aan: een amendement is slechts een voorstel tot wijziging, niet meer en niet minder dan dat.
Ten tweede: De indiener van het amendement mag tijdens de raadsvergadering niet meestemmen.
Ten derde: Het lijkt mij onrealistisch dat de gemeenteraad na de inspraakronde tijdens de Ronde Tafel en het debat in de gemeenteraad op grond van een amendement van inwoners hun besluit alsnog gaat wijzigen. De gemeenteraad houdt altijd het laatste woord.
Ten vierde: De Ronde Tafel is als inspraakinstrument bij de meeste Zeistenaren onbekend en wordt nauwelijks benut. Het is zeer waarschijnlijk dat het burgeramendement als tweede instrument hetzelfde lot beschoren is. Het ligt dan ook meer voor de hand om het instrument van De Ronde Tafel meer actief in te zetten door inwoners breder en nadrukkelijker op te roepen in te spreken.
Ten vijfde: Omdat de gemeenteraad altijd het laatste woord houdt, kan het burgeramendement voor grote teleurstellingen zorgen. Waarom zoveel moeite doen voor een burgeramendement terwijl inwoners van Zeist gewoon een mailtje kunnen sturen naar de politieke partijen en de raadsleden in Zeist?
Ten zesde: wil de stem van de indiener van het burgeramendement echt gehoord worden dan moet de indiener over tijd en middelen beschikken om alle kanten van het voorliggende voorstel goed te kunnen beoordelen. Deze mensen zijn er heus in Zeist, maar wel zijn dat vaak hoogopgeleide, ietwat oudere mannen, zo is uit landelijk onderzoek gebleken. En niet de laagopgeleiden of economisch kansarmen die vaak het meest getroffen worden door de maatregelen op gemeentelijk niveau. Bij voorbeeld In het Lyceumkwartier is geen asielzoekerscentrum, komt geen hoogbouw. De kinderen daar hebben minder last van de energiecrisis, enz., enz.
Een meer principiële vraag is dan nog onbeantwoord. In Nederland houden we – ook in Zeist – éen keer in de vier jaar de gemeenteraadsverkiezingen. Met deze verkiezingen krijgen burgers de kans zich in de gemeentepolitiek te laten vertegenwoordigen. Kiezers kunnen zich nu al rechtstreeks wenden tot gemeenteraadsleden.
Ik betwijfel dus of deze kers op de D66-taart wel een echte bijdrage levert aan het feest van de democratie.
 Henny schreef eerder: Kerst 2022: Wij moeten het doen! |
 Meer over het burgeramendement: Raadslid aan het woord: Jeroen van den Heuvel |
 Volgende bijdrage: Raadslid aan het woord: Esther Kant |
Waarom zo'n tekst?
"Laat ik ermee beginnen dat ik ervan uitga dat het goed bedoeld is. "
Daarmee doe je alsof je ook van iets anders uit kan gaan.
Raar.
Slechte redenaties
1 - onzin, niet ingewikkeld
2 - dat is ook duidelijk beschreven niet het doel, en dat zou staatsrechtelijk ook niet kunnen
3 - allegaartje van kronkels. "Besluit wijzigen": heb je niet gelezen dat deze procedurewijziging vóór het besluit zit?
4 - je geeft geen onderbouwing voor waarom de Ronde Tafel beter zou zijn
5 - de grote teleurstellingen die je verzint kunnen alleen komen als mensen de simpele handleiding niet lezen. En dat is strijdig met wat je in je volgende punt beweert.
6 - misschien een raar idee, maar het gaat om goede argumenten. In dit 'identitytijdperk' lijkt het soms alsof je achtergrond belangrijker is dan de kwaliteit van je ideeën, maar in de Westerse geschiedenis zijn wetenschap, cultuur, kunst en ook bestuur alleen maar verder gekomen door goede ideeën en argumenten - niet of je in de ene wijk woont of in de andere.
Als antwoord op Slechte redenaties door Jelle Schottel… (lezer)
Burgeramendement
Geachte heer Schotteln,
Dank voor uw reactie.
Bij punt 4 vermeldt u dat ik geen onderbouwing geef voor de oproep om breder en nadrukkelijker insprekers uit te nodigen. De Ronde Tafel is het begin van de besluitvormingsprocedure in de gemeenteraad. Er ligt dan nog geen voorstel op tafel en op deze wijze kunnen inwoners van Zeist vanaf de aanvang van de procedure hun inbreng geven.
Als antwoord op Burgeramendement door Henny Fokkema (lezer)
Burgeramendement
Beste Henny,
Hoezo “Er ligt dan nog geen voorstel op tafel”.
Bij de Ronde Tafel ( informatiefase mbt een raadsvoorstel) ligt er ALTIJD een (raads-)voorstel op tafel.
Amendementen (wijzigingsvoorstellen) vanuit de raad komen pas na de Ronde Tafel, meestal zelfs na het debat ( meningsvormende fase).
Als antwoord op Burgeramendement door Frank Dirkse (… (lezer)
Burgeramendement
Beste Frank,
Dank je wel voor je corrigerende reactie, want er ligt zoals je zegt al wel een voorstel op tafel.
Als antwoord op Burgeramendement door Henny Fokkema (lezer)
Nee, ik schreef dat u niet
Nee, ik schreef dat u niet onderbouwt waarom de Ronde Tafel beter zou zijn.
En dat doet u nu ook niet. U geeft slechts een verschil.
Dan zeg ik: ze kunnen elkaar mooi aanvullen: het mogen meepraten in de raad heeft een heel ander effect.
Burgeramandement
Ik vind het wel een verbetering van onze huidige Locale Participatie.
Maar ik ben voorstander van Directe Democratie.
Of wij Nederlanders (en EU ers?) Directe Democratie aankunnen weet ik niet.
Dus ik zou in eerste instantie met Burgerberaden willen experimenteren. Als dat goed gaat dan moet volgens mij Direkte Democratie ook kunnen.
Burger amendement
Een experiment van 3 jaar en drie maanden? Dat is geen experiment maar invoering.
En dan, aanvragen nadat er besluit genomen is en dan 50 medestanders vinden om vervolgens een discussie te kunnen/mogen voeren.
En wie gelooft dat er een ander besluit genomen wordt?
Burgeramendement
Burgerparticipatie is niet meer weg te denken uit deze tijd en een burgeramendement is een manier om dat handen en voeten te geven. Ik zie echter wel een bezwaar en dat heb ik tijdens de behandeling in de raad ook benoemd. Als je de tekst leest dan is het zo dat een initiatiefnemer (mits hij verder aan de regels voldoet) tegen vrijwel elk raadsbesluit een burgeramendement kan indienen, ook als hij niet rechtstreeks in zijn belang wordt geschaad. Ik noem een volstrekt verzonnen voorbeeld. Er ligt een raadsvoorstel om in Zeist West een nieuw appartementencomplex te bouwen dat acht verdiepingen telt. Een inwoner van Den Dolder vindt dat een slecht plan, vindt mede-indieners en krijgt de benodigde 50 handtekeningen bij elkaar. Er wordt vervolgens een burgeramendement ingediend waarbij wordt verzocht het appartementencomplex niet acht maar vier verdiepingen hoog te maken. Bij mij rijst dan de vraag welk belang de indieners, inwoners van Den Dolder, bij een dergelijke burgeramendement hebben. Is dat voor een raadslid een reden om tegen een burgeramendement te stemmen? Ik had in de regeling graag gezien dat er toch een soort formulering van "belanghebbende" was opgenomen. Dat had de raad ook wat kaders gegeven om aan te toetsen. Nu is het wel erg open allemaal. Maar goed, het is een experiment; ik zie het eerste burgeramendement met belangstelling tegemoet.
Als antwoord op Burgeramendement door Wilma Breddels (lezer)
Burgeramendement
Beste Wilma,
Dank voor je aanvullende reactie.
Ik ben het geheel met je eens dat burgeremancipatie niet meer weg gedacht kan worden in deze tijd. Het blijft altijd wel de vraag hoe je de democratie, cq de burgeremancipatie vorm geeft. Je inhoudelijke opmerking over de stem van de belanghebbenden lijkt mij zeer relevant. Als daarvoor een kader ontbreekt dan kan er willekeur ontstaan: degenen die zich het gemakkelijkst roeren komen aan bod.
Als antwoord op Burgeramendement door Henny Fokkema (lezer)
Belanghebbende
Beste Henny en Wilma,
Hoe formuleer je wat een belanghebbende is? Dat is heel arbitrair.
Burgeramendement
Waarde Wilma,
Vanmorgen las ik de NRC waarin een heel positieve recensie stond van de nieuwste dichtbundel van Ester Naomi Perquin. Toeval bestaat niet. Op de achterflap de volgende strofe die me onmiddellijk aan jouw reactie deed denken.
"Kijk verder dan de meest geplakte posters, negeer
de zachtste woorden, de wanen en de lach
geef je land, je stad, je tijd uit handen
Maar geef één stem weg.
Nooit de macht.