Maak de lepelaar wakker en zet de eland aan het werk!

12 februari 2022
tekst: Marijn Knevel; foto: Rosalie Alfons-de Groot

Via uitzending gemist bekijk ik de aflevering van Sander en de Kloof in het onderwijs. Ik heb de eerste 2 afleveringen van deze serie ook gezien. Aan de ene kant omdat ik weet dat Sander Schimmelpenninck van de Quote komt, en ik daarom heel benieuwd was hoe hij dit in beeld ging brengen, en aan de andere kant omdat ik bijna dagelijks te maken heb met deze genoemde ‘Kloof’, omdat op ben gegroeid in Duinoord Den Haag, woon in Schothorst Amersfoort en werk in Vollenhove Zeist.

Deze aflevering: de kloof in het onderwijs. De kern van het verhaal: rijke ouders zien hun kind als investering en de commerciële onderwijsbranche speelt daar op een lucratieve manier op in. Voor een luttele € 25.000,- per jaar kan jouw kind al naar een particuliere school met goede leerkrachten, kleine klassen en alle mogelijkheden die met dat geld te koop zijn.

In Nederland zijn er verschillende afspraken, regels en wetgevingen rondom de schoolgang. Zo hebben ouders schoolkeuzevrijheid, heeft een school zorgplicht na aanmelding en is selectie aan de poort, bijvoorbeeld aan de hand van cito-uitslagen, not done. Op deze manier proberen we voor alle kinderen een passende onderwijsplek te organiseren. Alhoewel, voor het gros van de kinderen. Want blijkbaar gunnen ‘we’ sommige kinderen een passender plek, mits de ouders dit kunnen bekostigen. In dat geval kunnen alle regelgevingen omzeild worden en mag jouw kind met de elitegroep naar school. Laten we, net zoals op het Luzac, vooral pragmatisch blijven, ‘dan zijn in ieder geval die kinderen verder geholpen’ die thuis al voldoende kansen krijgen.

In de vooraankondiging op tv de afgelopen week zag ik Darine El Houfi, één van de succesverhalen uit Vollenhove. Een jongen die op is gegroeid in de L-flat, naar school ging in Kerckebosch en het verschil in kansen en mogelijkheden heeft ervaren. 

Darine wijst vanaf het balkon van hun appartement in de L-Flat de kerk aan die naast zijn oude basisschool ligt. Samen met Sander kijken ze neer op Op Dreef, de buurtschool waar alle kinderen uit de flat naartoe gaan, mijn school. 

‘Het ziet er best nog gezellig uit eigenlijk’, zegt Sander. Ik ben benieuwd wat hij bedoelt met die opmerking. Had hij een soort louche tent verwacht met tralies voor de ramen? Waar het verf van de muur bladdert en het meubilair met duct tape aan elkaar is geplakt? Oh, en dan moet ik het schoolgebouw vol met graffiti natuurlijk niet vergeten, waar de leerlingen ongeïnteresseerd al kauwgom kauwend tegenaan hangen, terwijl ze op de grond spugen en respectloze dingen roepen naar de leerkrachten. 

Sander is niet de enige met vooroordelen. Zo heb ik tijdens een rondleiding wel eens een verbaasde vader horen zeggen dat de school er zo ‘kindvriendelijk’ uitzag.

Ik kijk met gemengde gevoelens naar de aflevering. Op het moment dat ik mijn school zie vind ik het jammer dat ze niet even binnen zijn komen kijken. Want ondanks dat de school er ‘beste wel gezellig’ uitziet wordt er ook heel pragmatisch lesgegeven.

De reportage frustreert mij, waarschijnlijk omdat alles de spijker op zijn kop slaat en ik al enkele jaren aan het zoeken ben naar mijn cirkel van invloed. Maar die is als schoolleider van één school beperkt. Wethouder van onderwijs in Amsterdam, Marjolein Moorman, probeert al jaren de huidige problematieken van onder andere lerarentekorten onder de aandacht te brengen bij de minister. Blijkbaar heeft ook haar invloed een grens. De rijke ouders in de aflevering beseffen welke gevolgen hun keuzes hebben. Ze voelen zich er echter niet verantwoordelijk voor om hier verandering in te brengen. Collega-directeuren, ministers, staatssecretarissen, wethouders en ambtenaren onderwijs, iedereen ziet wat er fout gaat en knikken bevestigend als er wordt gesproken over wat anders kan. Maar wie gaat het systeem waar we gezamenlijk wel degelijk voor verantwoordelijke zijn nu daadwerkelijk veranderen?

Het doet mij denken aan een verhaal van Toon van Tellegen.

‘Iedereen van boord en iedereen aan boord!’ brult de leeuw. De eekhoorn stond aan de oever van de rivier en wilde met de veerpont overvaren.' Samen met de krekel, de lijster, de neushoorn, de kever, de rups, de eland en de lepelaar stapt de eekhoorn op de pont. Het is een mooie voorjaarsdag. Terwijl de rups nonchalant achterover over de reling hing, poetst de kever iets op zijn gezicht. De lepelaar sliep en de eland keek droefgeestiger dan ooit.

Halverwege de rivier gooit de leeuw de rups overboord. ‘Help’, riep de rups. Als de eekhoorn probeert te begrijpen wat er gebeurt, wordt het probleem gebagatelliseerd. ‘Verdrinken in een groot woord’, zei de kever, ’misschien mag hij de volgende keer wel mee. Of is de overkant toch niets voor hem.’ Niet lang daarna bereiken zij de overkant.

De eekhoorn stapte van boord. Hij ging op de oever staan en zag de rups in de verte nog zwemmen. Zo te zien zwom hij naar de andere oever terug. ‘Wat is het toch mooi hier,’ zei de kever, terwijl de eland omhoog keek en naar wolken zocht in de enorme blauw lucht.
 

Marijn Knevel is schoolleider bij WereldKidz Op Dreef in Vollenhove. Ze schrijft over haar werk en de wijk Vollenhove; dit is haar eerste column.