Het Rond – Alwéér een Chinees minder

1 juli 2018
tekst: Arend Postma; foto: Kees Linnenbank

Een aantal weken geleden liet ik via uitgeverij Zoetzuur het boek “Chin.ind.spec.rest.” van freelance journalist Mark van Wonderen bij mijn broer in Vlaardingen bezorgen. Dit boek gaat over het verdwijnen van de échte Chinees-Indische restaurants in Nederland. Een verontrustende ontwikkeling die ik al een aantal jaren met pijn waarneem.

Eén keer per jaar prikken mijn broer en ik een bestemming tussen Vlaardingen en Zeist die met het openbaar vervoer bereikbaar is. In de praktijk betekent dit dat behalve alle Oudhollandse steden ook elk gehucht met een bushalte in aanmerking komt voor een bezoek van ons.

De verwondering over hoe mensen in die afgelegen oorden overleven is een steeds terugkerend onderwerp tijdens onze wandeling aan de rand en door het landschap van het Groene Hart.  

Oudhollandse steden die uit een oud centrum bestaan waar omheen een steeds dikkere schil van schaamteloze retrobouw en gewaagde eenheidsarchitectuur uit de grond gestampt wordt. De oorspronkelijke bevolking van het stadje trekt zich in het oude centrum terug in de veiligheid van hun eigen kleine steegjes waar de lokale geschiedenis nog welig tiert.  

In dit contrast werden wij aan de rand van Oudewater met zijn eindeloze weilanden door een drone belaagd. In de veronderstelling dat het speelgoed over voldoende kunstmatige intelligentie, feilloze zintuigen en geavanceerde wapens beschikte vonden wij het verstandig proactief te zijn en de omgeving op schuilmogelijkheden af te tasten - een zinloze actie in deze schitterende leegte van nog niet volgebouwde weilanden in het Groene Hart, maar de aanval bleef uit.

Terug in het oude centrum zochten wij een café om van de schrik te bekomen en dat vonden wij naast de katholieke kerk. Wij stortten ons op de iets krachtiger Belgische bieren en vonden er troost.

Zoals gebruikelijk sloten wij onze dagtrip af met een bezoek aan een lokaal Chinees-Indisch restaurant. In dit geval ‘De Lange Muur’ in Oudewater. Dat is gevestigd in een eenvoudig haast onzichtbaar pand maar heeft de schoonheid van een bedreigde diersoort.

“Het raakt mij als ik een aangereden dier dood langs de weg zie liggen en het raakt mij nog meer als het een met uitsterven bedreigde diersoort betreft.”

Dat gevoel kreeg ik toen ik oog in oog stond met Chinees-Indisch restaurant Azië aan het Rond. Want in de miezerregen sprak het gebouw, met zijn lege ramen en een ontluisterende duisternis binnen, boekdelen: wéér een Chinees-Indisch restaurant oftewel een ‘Chinees’ voor altijd uit de Nederlandse èn de Zeisterse eetcultuur weggerukt.   

Ingeklemd tussen de imposante gebouwen van het Walkart House en Hotel Theater Figi doet het mij in al zijn nietigheid aan de ‘twee huisjes’ in het Victoria Hotel tegenover het Centraal Station in Amsterdam denken. De geschiedenis hiervan wordt in de film Publieke Werken naar het gelijknamige boek van Thomas Rosenboom uitgebreid getoond.

De aanblik doet nogal wat herinneringen bij mij bovenkomen uit de periode dat ik regelmatig de kroegen op de 2e Dorpstraat bezocht. Want de Chinees-Indische keuken, met zijn van appelmoes gemaakte tomatensoep, loempia’s, babi pangang en bami ramas was onlosmakelijk met mijn eigen kroegcultuur verbonden. Mijn Chinees-Indische beleving was een bijna leeg restaurant waar ik, in een roes van alcohol met op de achtergrond authentieke Chinese muziek als een kabbelende beek, van de bami ramas genoot.

Als ik de aankondiging van de sluiting op het raam lees vrees ik dat de teloorgang van ‘de Chinees’ nu echt onherroepelijk voor de hele Chinees-Indische sector is. Want met het vertrek van Azië uit Zeist wordt in Vianen een ‘Wereldrestaurant’ voor 600 personen geopend. Dan hebben we het niet alleen meer over Chinees-Indisch maar ook over Italiaans, Japans, Mexicaans, Hollands, Duits, Amerikaans, Spaans en Grieks.

Innovatie door mondialisering van de Nederlandse keuken levert schitterende cullinaire vergezichten op, maar kan tevens de doodsteek voor diezelfde vertrouwde Hollandse identiteit van stamppot en babi pangang betekenen.