1 juni 2018
tekst en foto: Erwin Hagen
In Zeist bestaat een netwerk minimabeleid. Hierin participeert een groot aantal organisaties die op een of andere manier een rol spelen in het bestrijden van armoede en sociale uitsluiting. Denk aan organisaties zoals de Kringloopwinkel, Humanitas, Leger des Heils, Diaconale hulpkas, enzovoort. Leven met schulden, leven in armoede, leidt vaak ook tot sociale uitsluiting, niet meer deelnemen aan de samenleving, en soms tot eenzaamheid.
Samen met vertegenwoordigers van de Voedselbank, Sociaal Raadslieden, Sociale Dienst, Kwintes, Algemeen Maatschappelijk Werk en de gemeente Zeist nam ik de afgelopen jaren deel aan de kerngroep van het netwerk minimabeleid. De kerngroep kwam regelmatiger bijeen dan het grote netwerk en zette gezamenlijke initiatieven op om armoede en sociale uitsluiting uit te bannen. In deze kerngroep kwamen af en toe ook heel concrete en vaak schrijnende praktijksituaties voorbij. Altijd geanonimiseerd en vooral met het doel om van elkaars ervaringen en afwegingen te leren.
Zo herinner ik mij een casus waarbij een mevrouw fors in de schulden was geraakt en bij het oplossen daarvan werd geholpen door de diverse instanties. De betrokken mevrouw had ook een hond. Een van de voorgestelde maatregelen om de kosten van het dagelijks leven te drukken, en dus om uiteindelijk uit de schulden te komen, was het ‘wegdoen’ van de hond. Immers, de maandelijkse kosten van het houden van een hond kunnen € 50 tot € 100 bedragen, incidentele extra dierenartskosten nog niet meegerekend.
Ik ben een hondenliefhebber en ben ervan overtuigd dat een hond je leven gelukkiger maakt. Niet alleen omdat er een altijd vrolijk levend wezen bij je in de buurt is, maar juist ook omdat je een paar keer per dag de deur uit moet, je beweegt, in de buitenlucht bent, een praatje maakt met andere hondenbezitters op straat of in het bos, en je dag een gestructureerd ritme houdt. Een hond voorkomt dat je achter de vitrages en de spreekwoordelijke geraniums verdwijnt en voor niemand meer zichtbaar (en benaderbaar) bent.
Mijn collega’s in het minima-netwerk hadden natuurlijk gelijk: schulden moeten opgelost worden, armoede moet worden voorkomen, soms ook met pijnlijke maatregelen zoals het snijden in kosten voor huisdieren.
Maar mijn hondenliefhebbers-hart deed behoorlijk pijn.
Ik weet niet hoe het afgelopen is met de betreffende mevrouw. Ik hoop natuurlijk van harte dat zij uit de schulden is gekomen en wellicht inmiddels weer zoveel financiële ruimte heeft om ook weer een hond in huis te nemen.
Al schrijvende bedenk ik mij dat een mogelijk alternatief ook een leen-hond kan zijn. De hond van een buurtbewoner uitlaten. Dat mes snijdt aan twee kanten: de ‘lener’ komt de deur uit, en maakt weer contact met de buurt en de ‘uitlener’ hoeft niet altijd de deur uit.
Naast de blindengeleidehond, de hulphond, de drugshond en explosievenhond zou de leenhond een mooie inzet van onze trouwe viervoeters kunnen zijn.
Mijn hond is beschikbaar voor de buurt. Hij is nog vrij jong, onstuimig en is soms nog wel een bijtertje. Maar dat kan ook weer z’n voordelen hebben als er toevallig een schuldeiser aan de deur komt….
Leenhond....?
Ik ben zelf iemand die onder beschermde bewindvoering staat na een enorme schuld opgelopen te hebben toen ik twee jaar helemaal geen inkomen had gekregen door allerlei bizarre omstandigheden die tegelijk de kop op staken. Ik had destijds meerdere honden en katten. Maar wat ze ook zeiden, die dieren heb ik niet weggedaan! Over mijn lijk. Ik heb idd aangevoerd dat als ik mijn dieren niet meer heb er voor mij eigenlijk niets meer over is om de deur voor uit te moeten dan wellicht mijn boodschappen. En ik ben al geen sociaal mens... Dus ik heb mijn dieren mogen behouden. Nu moet ik erbij vermelden dat menigeen tegenwoordig niet meer in schulden raakt omdat ze zelf niet met geld om kunnen gaan maar voornamelijk omdat met de komst van de Euro alles op hol geslagen lijkt terwijl ons inkomen vrijwel onveranderd ligt. Een financiële klap in de nek die maar weinig mensen hebben kunnen doorstaan zonder schulden te maken.
Maar dan lees ik nu dat artikeltje over een leenhond en... als oud dierenverzorgster en dierengedragstherapeute moet ik zeggen dat ik dat een zeer slecht idee vind. Een hond heeft structuur nodig net als een mens en als hij, zeker in jongere jaren, maar met allemaal verschillende mensen meegaat, krijgt hij die niet echt. Hierdoor kan een hond juist een hele grote ellende worden. Als je mensen dan toch wil helpen op dat gebied... Maak dan dat er meer meegedacht kan worden in hoe zij hun eigen huisdier kunnen behouden. Je geeft namelijk niet alleen dan een signaal af dat die mensen niet "slaafs" mee hoeven te buigen naar alles wat er aangedragen wordt om kostten te drukken, maar je leert ze ook andere wegen te bewandelen dan dat ze eerst deden om zo bepaalde schulden te vermijden. Bij mij is er een potje voor de dieren, 500 euro. En er wordt met me mee gedacht als ik naar de dierenarts moet, over de uitkomst. (Moet wel zeggen hierin wordt verdacht vaak voor de optie "is hij/zij niet al wat oud en is dan euthenasie niet beter" gegeven, dus ook bij mij moet mijn bewindvoerster het nog even leren...) Dat is veel constructiever dan gewoon het hele kostten plaatje te elimineren. Je wilt een huisdier? Bereken in grove lijnen (dus bereken meer dan je normaal zou uitgeven) wat het kost. Zet daarvan een deel elke maand opzij, en kijk of je alles wat je in dagelijks leven koopt ook wel nodig is. Je hoeft niet elke maand naar de kapper (hell ik ben in mijn hele leven misschien maar een paar keer naar de kapper geweest. Mijn moeder knipte mijn haar en later ben ik het zelf gaan doen...) Je hoeft niet elke maand nieuwe kleding. Leer mensen omgaan met geld in plaats van ze steeds weg te zetten als "Oh dat kan jij niet, laat ons dat maar doen dan komt het wel goed" objecten. Want dat is wat mij opvalt nu ik dus zelf in de bewindvoering ben beland. Men doet teveel van "oh nee nee dat kan jij niet beslissen, daar komen schulden van" in plaats van "Oh laten we eens samen berekenen en dan kijken of we dat kunnen bewerkstelligen over langere termijn". Dan is die hele leenhond ook niet nodig. Want dat vind ik echt een heel eng idee als ik rekening ga houden met hoe dit voor de hond gaat uitpakken. Een hond is geen artikel he, het is ook een levend wezen. Je hebt toch ook geen leenkinderen voor ouders waarbij de kinderen uit huis gehaald zijn? Nou dan.