15 oktober 2022
tekst: Henny Fokkema; foto: Frantisek Krejci via Pixabay
De armoede van onze rijkdom
De armoede van onze rijkdom
is schrijnender dan je wel denkt,
de armoede van onze rijkdom
is dat men heeft, maar niet schenkt.
De armoede van onze rijkdom
is pijnlijker dan je wel weet.
't Overwoekert in 't leven het mooie
dat werkelijk rijkdom heet.
De armoede van onze rijkdom
dat is het verlies van de geest,
zodat men in overvloed omkomt
en alles voor niets is geweest.
Elsbeth Fokke
Sinds 1 januari 2015 geldt de Participatiewet. Op grond van deze wet kregen de gemeenten de opdracht maatwerk en ondersteuning te bieden aan inwoners die in armoede moeten leven.
Omdat de regering in Den Haag hiervoor geld beschikbaar stelt, lijkt mij dit een heel goed initiatief: met geld uit Den Haag kunnen de gemeenten zelf aan de slag. Door deze wet hoeft de zorg voor mensen in armoede dus niet meer vanuit Den Haag, van veraf, geregeld te worden, maar kan de gemeente dichtbij de zorg voor minderdraagkrachtige inwoners op zich nemen.
Afgelopen maandag opende het dagblad Trouw met de kop “Groot verschil in lokale hulp bij energienota”. Zo schaft de gemeente Breda de eigen bijdrage voor de bijzondere bijstand af, in Enschede is een noodfonds opgericht voor mensen die door de stijgende energieprijzen in de problemen zijn gekomen, Ede keerde de energietoeslag dit jaar uit aan iedereen die tot 130 procent van het sociaal minimum verdient, Rotterdam hanteert de grens van 140 procent, Utrecht verhoogde de norm van het sociaal minimum van 125 procent naar 150 procent. En hoe zit het nu in Zeist?
In de gemeenteraadsvergadering van 6 september riepen de gezamenlijke politieke partijen het college op “in kaart te brengen wat de gemeente kan doen de bestaanszekerheid van inwoners, met name jongvolwassenen van 18 - 26, die worden getroffen door de aantasting van de koopkracht, te verbeteren”. De motie werd aangepast in zoverre dat het de bestaanszekerheid van alle inwoners moest betreffen. De wethouder zegde toe een onderzoek te starten.
Als ik goed ben ingelicht, dan is aan organisatieadviesbureau Goed Geschud uit Utrecht de opdracht gegeven onderzoek te doen naar de feitelijke energiearmoede in de gemeente Zeist. Een beperkte, kostbare opdracht zo lijkt mij in deze tijden van omhoogvliegende prijzen van primaire levensbehoeften, terwijl de voorbeelden van concrete maatregelen bij andere gemeenten voor het oprapen liggen.
In de gemeenteraadsvergadering van 4 oktober diende de PvdA een motie ‘vreemd aan de orde van de dag’ (dus buiten de geagendeerde punten voor de vergadering om) in. De motie verzocht het college om de grens voor de geld-terug-regeling (een gemeentelijke regeling waarbij je maximaal € 100 per kalender kunt terugkrijgen voor sport, bioscoop, internet, telefoon, etc.) te verhogen naar 150 procent van het sociaal minimum. Deze motie werd door het college ontraden en door de raad niet aangenomen, met als belangrijkste motivatie dat de regeling te generiek was. Tja, bij een dergelijke motivatie vraag ik me altijd af waarom de regelingen uit de WMO wel generiek zijn, zodat mensen met een hoog inkomen ook een tegemoetkoming in de kosten voor huishoudelijke hulp kunnen krijgen? Of dat in 2018 in Zeist de OZB voor alle huizenbezitters met 10% kon worden verlaagd.
Als ik dit hoor, dan vraag ik me af: wat zijn toch de werkelijke motieven die ervoor zorgen dat hogere inkomens altijd van gunstige regelingen mogen meeprofiteren en dat bij regelingen voor lagere inkomens elk dubbeltje moet worden omgedraaid en er specifiek en bureaucratisch maatwerk moet worden geleverd?
Zoals het bovenstaande laat zien, ontbreekt het in Zeist aan een actief en concreet armoedebeleid. Het lijkt erop dat de liberale coalitie in ons welvarende dorp door vertraagtaal en vertragingstactieken kiest voor “de armoede van onze rijkdom”.
 Henny schreef eerder: De waarde van duidelijke taal en concrete voornemens |
 Meer over armoedebeleid: Zeist schuldenvrij! |
 Volgende bijdrage: Dutch Baroque in Oude Kerk |
Er wordt wel degelijk wat gedaan
Beste Henny,
Ik reageer op jouw bericht, omdat ik vanuit Mijn Groene Huis actief betrokken ben bij het energie-armoede vraagstuk. De suggestie dat het in Zeist ontbreekt aan een armoedebeleid bestrijd ik vanuit de kennis en ervaring die ik er inmiddels mee heb.
In Zeist werken de verschillende partijen in het sociaal domein (denk aan RSD, sociaal raadslieden, bureau schuldhulpverlening, Samen Oplopen, Voedselbank, Kringloop Zeist, ADRA en kerken) samen om het armoedeprobleem op te lossen. Dit Breed Netwerk Minimabeleid is een unieke samenwerking waarop veel andere gemeenten jaloers zijn. De ervaring van deze partijen is dat er weliswaar veel regelingen zijn voor mensen die in armoede leven, maar dat veel gezinnen hiervan onvoldoende gebruik maken. Door samen te werken, kunnen deze partijen er samen voor zorgen dat gezinnen zoveel mogelijk gebruik maken van de regelingen die er zijn.
Een van de onderwerpen van hun samenwerking betreft energiearmoede, dat wil zeggen: armoede, mede ten gevolge van de hoge energieprijzen. Wij zijn onlangs in samenwerking met de gemeente Zeist en het Breed Netwerk Minimabeleid een pilot gestart waarin energiemaatjes van Mijn Groene Huis gezinnen 1-op-1 begeleiden om de energierekening omlaag te brengen. Het doel van de pilot is om een aanpak te vinden die kan worden opgeschaald naar alle gezinnen in Zeist die in armoede leven. Die opschaling gaat vanaf november waarschijnlijk al plaatsvinden, maar uiterlijk in januari 2023. Intussen wordt er door de partijen in het Breed Netwerk Minimabeleid samengewerkt om te zorgen dat zoveel mogelijk huishoudens die er recht op hebben de energietoeslag van 800 + 500 euro ontvangen. Huishoudens die bij de RSD bekend zijn, krijgen dit automatisch, maar anderen moeten het aanvragen. Het netwerk zorgt ervoor dat zoveel mogelijk huishoudens hiervan op de hoogte raken.
Bovenop de 1-op-1-aanpak zijn nieuwe projecten in voorbereiding, zoals een witgoedactie, waarmee huishoudens tegen een aantrekkelijk bedrag hun oude energievretende koelkast of vriezer kunnen omruilen voor een nieuwe zuinige.
Kortom, er wordt wel degelijk wat gedaan!
Als antwoord op Er wordt wel degelijk wat gedaan door Hans Snel (lezer)
Armoe beleid Zeist
Er is juist een beleid om dieper in te komen. En niet eruit te komen.
Armoedebeleid in Zeist
Beste Hans,
Dank je wel voor je uitgebreide en inhoudelijke reactie.
Ik ben het geheel met je eens dat er "wel degelijk wat gedaan" wordt in Zeist, maar “wat” is in mijn ogen niet structureel genoeg voor zo'n rijk dorp als het onze. Het blijft "plakwerk", voor een deel uitgevoerd door vrijwilligers van wie ik de goede bedoelingen zeker niet in twijfel trek.
Sociologisch en economisch gezien is de gemeente Zeist te typeren als een kastenstelsel waarin het acceptabel wordt gevonden dat er een tamelijk grote arme kaste leeft naast een zeer bevoorrechte, rijke kaste. Dit gegeven wordt in de liberale politiek van Zeist als een natuurlijk fenomeen aanvaard. Misschien wel realistisch, maar in ons dorp waar we veelvuldig spreken over het "goede leven", zou de politiek (dus de gemeenteraad, zeker nu GroenLinks de grootste partij geworden is) structureel en beleidsmatig meer kunnen doen om de levensomstandigheden van economisch kansarme dorpsgenoten en de kansen van hun kinderen te verbeteren.
Zo zou één loket voor alle regelingen in Zeist en daardoor eenmaal toetsing van het inkomen eraan kunnen bijdragen dat mensen in economisch kansarme situaties gemakkelijker de weg weten te vinden naar alle regelingen. De versnippering van regelingen en voorzieningen en de noodzaak voor de rechthebbenden om steeds weer met de billen bloot te moeten over hun inkomen en de schaamte daarover kan een verklaring zijn voor het door jou genoemde probleem om de doelgroep te bereiken. Er wordt al jaren over één loket gesproken, maar bij mijn weten is dit nog steeds niet gerealiseerd. Dit is slechts één voorbeeld van wat de politiek tot stand zou kunnen brengen.
Nogmaals dank voor je reactie, want het lijkt mij goed dat de discussie over armoede in Zeist en hoe we hiermee omgaan in ons deftige dorp ook buiten de gemeenteraad wordt gevoerd. In mijn visie vraagt het de aandacht van ons allemaal hoe we als dorpsgemeenschap structureel betrokken en met zorg voor elkaar kunnen samenleven.
Met hartelijke groet,
Henny Fokkema
U-pas
Waarom niet aansluiten bij de u-pas?