26 mei 2024
tekst en foto: Erwin Hagen
Deze column gaat niet over een supermarktketen. En gaat wel over taal.
Ik ben geboren en getogen in Utrecht, in Zuilen. Als het moet, dan kan ik eenvoudig overschakelen van netjes ABN naar plat Utrechts accent.
Het valt mij de laatste jaren op dat wij steeds slordiger omgaan met ons taalgebruik. “Dan denk ik bij mijzelf” wordt steeds vaker “Dan denk ik bij mij eige”. ‘Worden’ wordt ‘worre’.
Dat is een taalontwikkeling die vooral uit de provincie Brabant is komen overwaaien.
Maar ook Noord-Holland heeft invloed op ons taalgebruik. “Dat betekent dat….” wordt “Dat betekont dat…”. En zo kan ik nog veel meer voorbeelden opnoemen waarbij in woorden die eindigen op ‘ent’ of de ‘end’, veranderen in een woord dat een associatie oproept met de achterkant van ons onderlijf.
Vanuit Zeeland wordt de ‘e’ veranderd in een ‘a’. België wordt Balgië.
Dat is dialect, zult u zeggen. Zeur daar niet zo over. We hebben ‘mij’ immers ook allang vervangen door ‘me’.
Echter, het wordt landelijk. De ‘en’ verandert in een ‘ah’. Bewegen wordt bewegah. Vervelen wordt vervelah. Als ik radio luister dan hoor ik zelfs journalisten - die opgeleid zijn in juist taalgebruik - ‘en’ veranderen in een ‘ah’.
Haarlem staat bekend als de stad, de regio waar het best ABN wordt gesproken. Er is momenteel geen Zeister dialect meer. Zullen we moeite doen om Zeist taalkundig het Haarlem van Midden Nederland te maken?
 Erwin schreef eerder: Ontdekkingstocht door Zeist |
 Of is er toch wel een Zeister dialect? Unieke verhalen in Zeister dialect |
 Volgende column: Magistermoeder |
AH
Onze taal is verrijkt met woorden als "optie", "impact", "zeg maar" en overal "met name" waar het niet hoort.
Zo kan je nog wel even doorgaan.
De laatste die het Zeisters beheersten waren oud-hoofdredacteur van de Zeister Courant Arie van Zeist (van Wermeskerken) en natuurlijk voddenboer Jansen.
Als antwoord op AH door Martien Schwencke (lezer)
AH
Dank voor je reactie!
Haarlemse toestemming
Wereldwijd sterven talen uit, net als groentenrassen (-92%) en insecten (-75%).
Van talen vind ik dat minder erg, en van dialecten nog minder. Taal dient communicatie, intern en extern, en die sterft niet uit. Talen veranderen constant.
Spelling is een arbitraire, tijdelijke afspraak.
Grammatica daarentegen is wel wezenlijk. En dan kan ik het als Haarlemse import in Zeist toch niet laten om te wijzen op het tautologische in "omgaan met ons taalgebruik". Omgaan = gebruik. "omgaan met onze taal" zou korter en juister zijn, of "onze taal gebruiken".
Ik heb geen idee hoe het Zeists heeft geklonken, maar als het lijkt op het Utregs, het enige lelijke dialect in Nederland en omstreken, betekent deze keer uitsterven vooruitgang.
Dus het voorstel om het Haarlems cultureel te appropriëren, begroet ik met instemming en toestemming.
Als antwoord op Haarlemse toestemming door Jelle Schottel… (lezer)
AH
Dank voor je correctie, je hebt gelijk. Zo blijf ik leren.
Als antwoord op Haarlemse toestemming door Jelle Schottel… (lezer)
Hallo Jelle
Hallo Jelle, Je hebt je inmiddels kenbaar gemaakt als een gewaardeerde, kritische lezer. Maar naar mijn mening huist, vooralsnog schuilt, volgens mij ook een bekwame schrijver en columnist. Zou je die uitdaging eens aan willen gaan? Dan draaien wij de boel eens om:)
Als antwoord op Hallo Jelle door Marcel Leenders (lezer)
Dank voor je compliment
Dank voor je compliment, en waar staat die waardering?
De gedachte aan columnistendom geeft me afgrijzen. Een aantal woorden moeten produceren voor een deadline, nooit.
Misschien komt er ooit iets omhoog waar ik over wil schrijven. Dan meld ik me.
Veel groets, Jelle