Vieze Boeken

1 december 2018
tekst en foto: Ruud Vermaase

Ik ben geen liefhebber van tweedehands boeken. Dat heb ik van mijn dochter toen ze nog puberde op het Herman Jordan Lyceum. Zij wees mij op een boek uit de schoolbibliotheek met sporen van het ouderwetse stempelsysteem. “Kijk dan papa, dit boek is dertig jaar oud. Hoeveel kinderen hebben hier niet met hun handen aan gezeten. Dat is toch smerig!” Een meevaller was dat ze voor de betere Nederlandse literatuur altijd in mijn kast terecht kon. Voor haar Engelse lijst kocht ik een aantal krakend verse Engelse klassiekers zodat ik daarvan nu ook en fraai plankje in mijn collectie heb.

Maar die afkeer van mijn dochter ben ik nooit vergeten. Ook niet nu ik met een schaakboekje in de hand sta bij de kast met tweedehands boeken bij Albert Heijn. ‘Repertoire van schaakopeningen’ van J.G.T. Donk (ISBN 9789000010417, 1973). Hoewel ernstig vervaald herkende ik de groen-oranje rug al op afstand. Mijn oom, Loet Tarenskeen, een fervent schaker die wel wat zag in mijn schaakkunsten, gaf het mij voor mijn vijftiende verjaardag. Na de legendarische strijd tussen Boris Spassky en Bobby Fischer (Reykjavik, 1972) was ik, zoals veel jongens en vaders, in de ban geraakt van het schaken. Eindeloos oefende ik een reeks openingsvarianten uit het boekje. Als ik die tot de tiende zet kon vasthouden, won ik gegarandeerd.

Maar wat doe je met goede boeken? Je leent ze uit. Eind jaren tachtig aan een competitieschaker, die mij een week later complimenteerde met het boekje. Zo duidelijk! Zo simpel! Of hij het nog even mocht houden. Nooit meer teruggezien. Op die manier ben ik mijn beste boeken kwijtgeraakt (zie "1 meter boek").

Ik blader verlekkerd door het boekje en zie de schaakpartijtjes in de aula op de middelbare school weer voor me. Brugpiepers die met een boterham in de hand vragen of ze mogen blijven kijken. Gymnasiummeisjes die het wel interessant vinden. Althans dat hoopte ik.

Zal ik het meenemen? De pagina’s zijn donkerbruin. (Roken en schaken gaat goed samen.) Veel vlekken ook. (Drinken en schaken gaat goed samen.) En die zwarte harde pitten op sommige bladzijdes? (Neuspeuteren en schaken gaat goed samen.) Thuis googel ik het vergeten boek.

Het is nog op diverse plekken te koop. Tweedehands.