Raadslid aan het woord: Jeroen van den Heuvel

1 januari 2023
tekst: Jeroen van den Heuvel; foto: Ruben Pattiassina

Zeistermagazine laat de gemeenteraadsleden aan het woord. Dit keer: Jeroen van den Heuvel (D66).

Wat heeft je gemotiveerd om de Zeister politiek in te gaan?
Vanaf 2009 woon ik in Zeist en in de eerste jaren was ik vooral forens: ’s ochtends vroeg vanuit Zeist naar het werk en ’s avonds na het werk weer terug naar Zeist. Na een aantal jaren beviel het wonen in Zeist nog steeds goed en kreeg ik de behoefte aan meer binding met de omgeving. In het verleden was ik ook al eens (wat meer op de achtergrond) politiek actief geweest in andere gemeenten en dat was goed bevallen; een bijdrage kunnen leveren aan de gemeente waar ik woonde, meedenken over besluiten die worden genomen en impact hebben op de gemeente.

Daarom ben ik in 2014 buitengewoon raadslid geworden voor D66. Dit is het best te vergelijken met vrijwilligerswerk, waarbij je nét geen raadslid bent, maar verder volwaardig in de fractie mee kunt werken, beleid en besluitvorming kunt beïnvloeden en deel kunt nemen aan debatten. Eigenlijk alles wat een raadslid ook doet, behalve deelnemen aan de raadsvergadering zelf. Want dan wordt er gestemd over raadsvoorstellen en dat mag natuurlijk alleen worden gedaan door democratisch gekozen raadsleden.

Hoe is het eerste half jaar van je raadslidmaatschap je bevallen?
Nou, eigenlijk heel goed. Na twee raadsperiodes als buitengewoon raadslid, van 2014-2022, is het heel fijn om nu ook écht raadslid te zijn en hélemaal mee te kunnen doen. Door de ervaring van de 8 jaar daarvoor was veel al wel bekend voor mij; hoe werkt het raadslidmaatschap eigenlijk, wie gaat waar over en bij wie kan ik voor wat terecht, welke commissies zijn er, hoe werkt het proces van een raadsvoorstel. En ook van ook een groot deel van de verschillende beleidsvelden waar ik me op richt heb ik natuurlijk al het een en ander meegekregen, erg handig!

Met welke onderwerpen en thema’s heb jij je tot nu toe vooral bezig gehouden?
De nieuwe raadsperiode begon in maart 2022 al meteen met een paar intensieve maanden. Met dank aan de kiezers hadden we als D66 een mooi verkiezingsresultaat, waardoor we mee konden doen aan de coalitie-onderhandelingen met GroenLinks, VVD en ChristenUnie-SGP. En eigenlijk voelde dat veel meer als goede gesprekken dan onderhandelingen met het spreekwoordelijke mes op tafel. Natuurlijk zijn er verschillen – we zijn niet voor niets andere partijen – maar door goed naar elkaar te luisteren en dóór te vragen (“waarom vindt je dat?”, “waar gaat het nou écht om?” en “wat willen we hier samen bereiken?“) was het leuk om te doen en zijn we daar met elkaar goed uitgekomen.

Wel een uitdaging, omdat in zo’n proces álle onderwerpen die spelen in een gemeente voorbij komen. Je moet dan dus over veel onderwerpen genoeg weten om er iets van te kunnen vinden. Maar gelukkig doe je dit soort dingen niet in je eentje, maar met een heel team.

Los van de coalitievorming aan het begin van deze raadsperiode, hou ik me verder in de praktijk vooral bezig met onderwerpen op het sociaal domein, zoals: jeugdhulp, Wmo, participatiewet (uitkeringen, minimabeleid, schuldhulpverlening), onderwijs en cultuur, om er maar eens een paar te noemen. En soms gaat dat meer algemeen over ‘het beleid’, maar soms ook heel concreet, zoals een bijeenkomst met verschillende partijen over het regenboogstembusakkoord. Het ging daarbij over de concrete vraag wat de gemeente, boa’s en politie kunnen doen aan een betere acceptatie, behandeling en gelijke kansen voor LHBTIQ+-ers. Hiervoor is zeker nog aandacht nodig, we zijn er nog (lang) niet. Tegelijkertijd vindt ik dat dit nog veel breder speelt: hoe kunnen we ervoor zorgen dat iedereen – ongeacht godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of wat dan ook – in gelijke gevallen gelijk en met respect wordt behandeld? Dat we met z’n allen op een prettige manier samen-leven!

Kun je iets bijzonders noemen dat je is opgevallen of wat je hebt meegemaakt in het raadswerk?
Wat me opvalt aan het raadswerk in Zeist is dat we met respect met elkaar omgaan; het gaat eigenlijk altijd om de inhoud en niet gericht op de persoon. En áls hier al grenzen worden opgezocht, dan kunnen we elkaar daarop aanspreken en wordt er geluisterd naar elkaar. En nu ik dit zo zeg denk ik eigenlijk: “waarom is dit nou bijzonder, het zou de normaalste zaak van de wereld moeten zijn dat we met respect met elkaar omgaan”, maar helaas is dat niet overal zo.

En iets dat me altijd bij zal blijven is een werkbezoek aan Zeist-West, waarbij een inwoner zijn levensverhaal vertelde. Door omstandigheden had hij het een tijd lang erg moeilijk gehad en was door een diep dal gegaan. Maar met ondersteuning van de gemeente op verschillende vlakken had hij wel weer de kracht gevonden om er bovenop te komen. Een heel persoonlijk verhaal, waarbij ik stiekem een traantje weg moest pinken. En het tegelijkertijd heel mooi vond om te horen wat onze gemeente in de praktijk voor mensen kan betekenen.

Wat speelt er op dit moment actueel in de raad? Hoe sta jij daar in?
Nou, heb je even… Het is eigenlijk bijna onvoorstelbaar wat er in een korte tijd allemaal speelt en teveel om hier allemaal op te noemen. Maar een paar voorbeelden van alleen al de afgelopen 2 maanden:

Zo is besloten dat we de komende periode gaan experimenteren met het burgeramendement. Hierdoor krijgen inwoners de mogelijkheid om raadsvoorstellen inhoudelijk bij te sturen; meer kans om direct invloed uit te oefenen op wat er in de gemeente wel of niet gaat gebeuren.

En ook is besloten om de Slotlaan veiliger te maken. Waarbij een veelgehoorde reactie is: “wéér de Slotlaan onderhanden nemen, kan dat geld niet beter worden besteed?”. Een terechte vraag wat mij en D66 betreft. Als het na deze keer nóg niet werkt, dan kan inmiddels ook wel serieus de vraag worden gesteld of de Slotlaan wel geschikt is voor zowel winkelen, gezelligheid, veilig fietsen / wandelen én het autoverkeer. Een vraag waarop we dan met de direct betrokkenen (zoals omwonenden, winkeliers, Slotlaangebruikers) een antwoord moeten vinden.

Verder stond dit najaar in het teken van de inflatie, de fors stijgende energierekening (voor huishoudens waarbij het energiecontract afloopt) en de vraag of, hoe, hoeveel en voor wie de gemeente compensatiemaatregelen zou moeten nemen, bovenop de landelijke regelingen zoals de energiecompensatie, het energieprijsplafond en de verhogingen van de uitkeringen. Een complex onderwerp met moeilijke keuzes, want wanneer doe je het goed?

Een aantal voorstellen om grotere groepen huishoudens die onder een bepaalde inkomensgrens zitten állemaal iets extra’s te geven vanuit de gemeente, is door een meerderheid van de raad niet aangenomen. En alhoewel het moeilijk is om begrip te krijgen voor zo’n keuze vond ik het ook de juiste op dat moment. Er zijn zowel door de landelijke overheid en ook de gemeente al veel maatregelen genomen waarvan we nog niet precies weten wat het effect gaat zijn; is het te weinig, genoeg of ‘teveel’. En dit is precies het punt: het kan bijna nooit ‘teveel’ zijn. (bijna) Niemand zal klagen als ze gratis geld cadeau krijgen, of bijvoorbeeld wel energiecompensatie krijgen terwijl ze een vast contract hebben en de energiekosten helemaal niet hoger zijn geworden. En ‘gratis geld’ bestaat niet: het is eigenlijk geld van alle inwoners van de gemeente, dat we maar één keer uit kunnen geven en waar we dus goed en weloverwogen mee om moeten gaan. Daarom hebben we het voorlopig gereserveerd voor 2023, om het dan als het nodig is zo gericht mogelijk uit te kunnen geven aan die huishoudens die het het hardst nodig hebben.

Tegelijkertijd hebben we wel andere dingen gedaan om bepaalde inwoners tegemoet te komen. Zo heeft de gemeenteraad onder andere de afvalstoffenheffing naar beneden bijgesteld, de kwijtscheldingsregels voor gemeentelijke belastingen versoepeld en gaan we kijken of we ‘samenwonen op proef’ mogelijk kunnen maken; voor een half jaar op proef kunnen samenwonen, zonder dat op de (bijstands)uitkering wordt gekort.

Hoe combineer je het raadswerk met je andere activiteiten?
Het scheelt dat ik in het dagelijks leven zzp’er ben en daardoor wat meer dan gemiddeld schat ik in, de vrijheid heb om mijn (werk)tijd in te delen. Ook vindt een behoorlijk deel van het raadswerk in de avonduren plaats en is een deel zelf in te delen, bijvoorbeeld het lezen van stukken, dat kan op elk moment, ook ’s avonds of in het weekend.

Hoe onderhoud je contact met je kiezers en je achterban in Zeist?
Op verschillende manieren. Vanuit de gemeenteraad worden er door het jaar heen bezoeken georganiseerd aan wijken en dorpen in de gemeente Zeist en hebben we ook met regelmaat werkbezoeken aan verschillende organisaties, waarmee je zo als raadslid dan in contact komt.

Daarnaast zijn er natuurlijk de thema- en ledenavonden van D66 waar we met elkaar in gesprek gaan over onderwerpen die spelen en het hebben over voor- en nadelen van oplossingen die er zijn voor uitdagingen waar we voor staan. Ook houden we als D66 wel eens peilingen onder inwoners, zoals over het ‘fietspad naar Utrecht Science Park’ en ‘gelijke kansen in het (basis)onderwijs’. De uitkomsten daarvan kunnen we dan weer meenemen in het raadswerk.

En gelukkig is er ook nog ‘het gewone leven’, waarbij ik mensen ontmoet via de school van m’n kinderen, het bandje waarin ik speel, activiteiten in de buurt, en heb ik – gelukkig – ook nog een aantal leuke vrienden. En eigenlijk komt er dan vaak al vanzelf een onderwerp voorbij dat lokaal speelt en waar ‘men’ wel een mening over heeft.

Waar ga je je de komende tijd hard voor maken in de raad?
In het algemeen wil ik me er hard voor maken dat inwoners die dat kunnen en willen, actief mee kunnen doen in onze samenleving. Waarbij sommige inwoners daar even een zetje of (tijdelijke) ondersteuning van de gemeente bij nodig hebben. En er tegelijkertijd ook verwacht mag worden – van degenen die dat kunnen – om daarin een eigen verantwoordelijkheid en initiatief te nemen, te werken aan zelfontplooiing.

En natuurlijk dat er gelijke kansen zijn (bijvoorbeeld bij het inschrijven bij basisscholen). Een ander concreter punt is de U-pas; een pas voor inwoners die (financiële) ondersteuning nodig hebben en die het in theorie gemakkelijker maakt voor inwoners om gebruik te maken van een aantal verschillende regelingen. In 2023 wordt onderzocht of dat in de praktijk ook zo werkt en hoe we die U-pas dan het best in kunnen zetten. Ook worden er plannen ontwikkeld voor de Klinker, die nogal wat kunnen betekenen voor de omwonenden en de leden van het Kunstenhuis (o.a. bibliotheek / muziekschool). Worden deze mensen er goed bij betrokken en worden ze gehoord? En wat is de impact van de scenario’s waar we uit kunnen kiezen?

Kortom: meer dan genoeg interessante en belangrijke onderwerpen!