1 mei 2017
tekst: Ronald Camstra, foto: Kees Linnenbank
Aan de Verlengde Slotlaan staat een half huis. Niet zoals in Griekenland, waar de uit het dak omhoog stekende sprieten betonvlechtijzer lijken te suggereren dat er ieder moment nog een verdieping op gezet kan worden. Nee, meer zoals één van de vrouwen van Hans Klok, op het podium middendoor gezaagd met een grote zaag. De zaagsnede is stijlvol dicht gemaakt, maar als je goed kijkt zie je waar de zaag door het huis ging, één van de vier zijdes van de woning is helemaal vlak en bevat geen enkel raam.
Nu denk je misschien: een half huis in het Lyceumkwartier is vast nog groter dan menig heel huis elders in Zeist. En dat is ook zo. We hoeven dan ook geen medelijden te hebben met de bewoners. Ooit was dit een twee-onder-één-kap, maar de buren hebben hun helft er af gesloopt en acht meter naar rechts een nieuw, vrijstaand huis gebouwd. Door deze actie werd het deel dat bleef staan automatisch ook een vrijstaand huis.
Een vrijstaand huis is in Nederland, land van de standaard doorzon-rijtjeswoningen, de droom van velen. Om je eigen huis heen kunnen lopen! De vrijheid van geen buren hebben. En het genot van een leven zonder geluidsoverlast: geen voetstappen op de trap van de buren, geen doorspoelende wc’s in de nacht, of andere geluiden. Op de site van het CBS kun je dat ook terugzien in de statistieken. Een vrijstaande woning is al snel vele tienduizenden euro’s duurder dan een even grote rijtjeswoning.
Zou je dus de stelling aandurven dat het halve huis méér waard is geworden doordat de buren de andere helft er af hebben gezaagd? Dat ligt voor de hand. Zeker in een buurt als het Lyceumkwartier, waar vrijstaan de norm is. Van twee onder één kap naar één onder één kap. Wie wil dat nou niet, buren die zichzelf afkoppelen en discreet acht meter opschuiven? Een cadeautje dus eigenlijk.
Enig rondvragen in de buurt leerde dat de bewoners dit toch niet zo voelden. Het gegeven paard werd uitvoerig in de bek gekeken en juristen verdienden een goede boterham aan dit dossier. Zonder resultaat, uiteraard. Alleen Hans Klok kan de delen van een doorgezaagde vrouw weer naadloos aan elkaar zetten. De erafgesloopte buren zullen niet weer aanschuiven. Van een goede buur werden zij een verre vriend.
De bewoners van het halve huis hebben nu hun zinnen gezet op een ander plan: twee extra huizen, in de tuin. Als de oude buren opschuiven, dan bouwen we zelf wel nieuwe buren, zoiets. Sinds het naar buiten komen begin vorig jaar ontmoet ook dit plan weinig enthousiasme in de buurt. Want het Lyceumkwartier wil graag blijven wat ze is: lanen met losse huizen, keurig op een rij. Geen fratsen als extra woningen in achtertuinen. De gemeente noemt het een ‘GONS’-traject (‘gebiedsontwikkeling nieuwe stijl’), maar het enige wat in de buurt gonst is de verontwaardiging. En tot nu toe hebben GONS-trajecten altijd geleid tot minder woningen, niet méér. Daar zal het nu ook wel weer op uitkomen. Dat alles verder bij het oude blijft. Maar het halve huis, dat staat er. Een huis met een mooi verhaal. Het verhaal van zaagmans.