Afghaanse evacués veilig en zelfstandig op de fiets naar school

13 maart 2022
tekst en foto: Lammert Prikken

Hafiz, Zabiullah, Marzia, Ahmed, Mohammad, Sahil, Rafi en hun tientallen vrienden en vriendinnen zijn middelbare scholieren, die gehuisvest zijn op het voor de tijdelijke opvang van Afghaanse evacués geschikt gemaakte Walaardt Sacré Kamp in Huis ter Heide.

Sinds eind oktober vorig jaar geef ik, als vrijwilliger en inmiddels volleerd fietscoach bij Veilig Verkeer Nederland Zeist, theoretische en praktische fietsverkeerslessen, zowel aan de volwassenen als aan de kinderen. De lessen waren een verzoek van het COA en de evacués zelf naar aanleiding van een dodelijk verkeersongeval van een bewoner van het AZC in Leersum. Ze kwamen tot stand in samenspraak met de Zeister welzijnsorganisatie MeanderOmnium. De inspanningen, die met veel geduld en volharding plaats vonden, hebben inmiddels hun vruchten afgeworpen.

De lessen hebben erin geresulteerd dat onlangs (vanaf maandag 7 maart, de eerste dag na de voorjaarsvakantie) de middelbare scholieren zelfstandig op een eigen fiets en met voldoende kennis van verkeersregels en verkeersborden probleemloos de dagelijkse fietsrit naar hun school in Utrecht Overvecht kunnen ondernemen. Die fietsrit kan op twee manieren worden ingevuld, hetzij door de volledige route van 12 km per fiets af te leggen, of door 3,5 km naar het station Den Dolder te fietsen, om vervolgens met de trein naar station Utrecht Overvecht te rijden, gevolgd door een korte wandeling naar de school.

De eerste lessen aan de volwassenen heb ik in het Engels gepresenteerd, waarbij een tolk de vertaling in het Dari, de landstaal in Afghanistan, verzorgde. Ik heb voor deze doelgroep een ”doelgerichte” PowerPointpresentatie moeten maken omdat zelfs op het hoofdkantoor van Veilig Verkeer Nederland het benodigde specifieke lesmateriaal niet beschikbaar bleek. Desondanks kwamen er bij de discussies tijdens de lessen nog vele basale verkeersvragen, zoals ”Wat is een bebouwde kom?”, “Hoe weet ik dat ik op de openbare weg ben en niet op particulier terrein?”, “Mag je overal lopen?”, “Mag je op een parallelweg in beide richtingen fietsen?”.

De theoretische verkeerslessen werden zeer gewaardeerd. Ook het feit dat Veilig Verkeer Nederland vrijwilligers heeft die zich inzetten voor een verkeersveilig gedrag van mensen in het verkeer, vooral ook de verkeersexamens voor kinderen, is in Afghanistan een onbekend fenomeen. Aansluitend aan de theoretische lessen heb ik voor de middelbare scholieren van 12-18 jaar praktische fietsverkeerslessen kunnen geven.

Ook dat bleek in het begin geen sinecure. Er zijn eerst fietsoefeningen gedaan op het Opvangkampterrein zelf, zoals precisie-slalom rondom pylonen op straat, fietsbewegingen met links en rechts afslaan met 1 hand aan het stuur, paniekremmen, korte bochtjes, enz.

Aansluitend werd in kleine groepjes de praktische fietsroute verkend: eerst naar het station Den Dolder en vervolgens rechtstreeks via De Bilt en Fort Voordorp naar de school in Utrecht Overvecht. Alle acties werden doorgenomen, niet alleen het veilig fietsen, maar ook het stallen van de fiets in de fietsenstalling bij station Den Dolder (zie foto), de fiets op slot zetten, de gang naar het perron, de bediening van de OV-toegangspaal, het opladen van de kaart, het openen van de trein (“ga zitten in de 2e klas, in de 1e klas moet je meer betalen”, met als reactie “dat is net als in Kabul: op de voorbank van een taxi betaal je meer dan op de achterbank”).

De verkeerslessen blijken prima geland. Ik heb er zelf ondanks alle energie een voldaan gevoel over. De doelgroep bleek ook zeer dankbaar. Tijdens het fietsen benaderde de 13- jarig Kadesha mij zowaar met de vraag “Je bent mijn vriend. Wil je mijn opa zijn?” Dat is precies waarvoor ik deze lessen wilde geven, perspectief bieden voor kinderen hopelijk op weg naar vriendjes, nu nog in een voor hen vreemd land, maar straks niet meer.

De volgende lichting van Afghaanse evacuees in het Opvangkamp dient zich inmiddels al weer aan. Permanente verkeerseducatie van bijzondere kwetsbare groepen blijft voor VVN in ieders belang, juist in dit jubileumjaar van haar 90-jarige bestaan.