Toen was dienstplicht heel gewoon

Als de dag van gisteren herinner ik mij dat ik als dienstplichtige lichting ’78-2 opgeroepen werd. Ik rekende er niet meer op en had al een vaste baan bij Drukkerij Kroondruk aan de 2e Hogeweg, maar op 28 februari 1978 vertrok ik vanaf station Driebergen-Zeist naar de Isabellakazerne. Als we niet op oefening waren mocht ik woensdagavond met een dienstmaat in zijn VW-kever meerijden naar Zeist.

16 december 2024

tekst en foto’s: Arnie Della Rosa

Tijdens de wandeling in de Drunense duinen afgelopen woensdag 11 december met mijn Saskia, onze honden Siena & Giulia en dierbare vrienden Erna & Peter met honden Filippo, Pupa en Viola uit Umbrië Italië, schoot mij te binnen dat ik daar in 1978 tijdens mijn dienstplicht ook was geweest en een schuttersputje stond te graven.

Als de dag van gisteren herinner ik mij dat ik als dienstplichtige lichting ’78-2 opgeroepen werd. Vrede was niet vanzelfsprekend in die tijd. De Tweede Wereldoorlog lag niet ver achter ons en wij leefden vanaf 1947 tot 1991 midden in de koude oorlog die een periode van gewapende vrede was tussen de communistische en de kapitalistische wereld. 

Ik was ruim 21 jaar en rekende er niet meer op dat ik als dienstplichtige opgeroepen zou worden en ik had al een vaste baan bij Drukkerij Kroondruk aan de 2e Hogeweg. Directeur Kroonder was op zijn zachts gezegd “not amused” dat ik veertien maanden in dienst moest. Hij had mij aangenomen nadat ik hem vertelde niet meer opgeroepen te worden en ja, na mijn diensttijd was hij verplicht mij weer in dienst te nemen. Mijn vader en beroepsmilitair, stond nog net niet te juichen maar was verheugd dat ik opgeroepen werd en hij vertelde mij dat ze een man van mij gingen maken.

28 februari 1978 vertrok ik vanaf station Driebergen-Zeist naar de Isabellakazerne in ’s Hertogenbosch alwaar ik met honderden andere jongens in de leeftijd vanaf 17 jaar uit alle lagen van de bevolking een basisopleiding kreeg. Wij werden flink afgeknepen en leerden marcheren en zonder vragen bevelen op te volgen. Mijn leeftijdsgenoten en ik hadden langer gestudeerd en waren veelal hoger opgeleid dan het kader, waardoor wij over in onze ogen onzinnige en niet slimme bevelen nog wel eens in discussie wilden treden. Dat konden onze meerderen niet waarderen en zij hadden moeite deze groep eigenzinnige dienstplichtigen in het gareel te houden. Bevel is bevel en met argumenten als dat ze dit al vele tientallen jaren op deze manier deden voerden wij de opdrachten uit. Achteraf was deze redenatie wel begrijpelijk want als je voor iedere actie eerst discussie krijgt loopt de vijand over je heen. Maar toch.

Ik heb maar het beste van mijn diensttijd gemaakt want er was toch geen ontkomen aan. De opleiding bevatte heel veel met volle bepakking marcheren, speedmarsen van 50 km met 6 km per uur en heel weinig rust, blindelings orders opvolgen, schuttersputjes graven in de Drunense Duinen, puptent opzetten, etc. Iedere soldaat had een puptent oftewel tenthelft en je moest een maatje zoeken om zijn tenthelft aan die van jou te knopen zodat je droog en uit de wind en kou lag. Het marcheren gebeurde met volle bepakking en met een zogeheten Berelul op je rug. Dit was een slaapzak die in je puptent gerold was zodat deze ten alle tijden droog bleef. Deze rol hing over een ransel (grote rugzak) met kleding, schoenen etc. op je rug waaraan ook nog een pukkel hing en dat alles bevestigd met kruisriemen over je bovenlichaam. Daarbij had ik ook nog een bijna 5 kg zwaar en 1100 mm lang Garand geweer uit de Tweede Wereldoorlog in mijn handen. In totaal 37 kg terwijl ik er nog geen 60 kg woog. Na mijn diensttijd woog ik nog maar 54 kg en was bij ons trouwen de kleinste herenmaat te groot en de grootste jongensmaat te klein waardoor ik een trouwpak op maat moest laten maken.

Na de opleiding
Na de opleiding ging ik naar de parate hap bij de Staf Compagnie 101 Geniegevechtsgroepen in Wezep bij Zwolle waar ik ook een compagniewapen voor ontwierp, uitzaagde, schilderde en mocht onthullen. Het gevolg van de plaatsing was bijna twaalf maanden lang iedere paar weken op oefening naar Duitsland in de omgeving Lüneburger Heide en richting de rivier de Elbe, die de grens was met het voormalig Oost-Duitsland.

De Garand werd ingeruild voor een veel lichtere en kleinere Israëlische Uzi-pistoolmitrailleur. Later volgde een overplaatsing de Stafcompagnie 1e Legerkorps op de Koning Willem III-kazerne in Apeldoorn en zo klom ik op van soldaat, soldaat I naar korporaal. Als soldaat en korporaal was je manschap, werktuig of instrument. Na mijn bevordering tot sergeant was ik onderofficier en ineens een mens en commandant van de mobile Repro en drukkerij.

Als we niet op oefening waren mocht ik woensdagavond met een dienstmaat in zijn VW-kever meerijden naar Zeist. Hij zette mij bij Landgoed Vollenhove af, hij reed via Soesterberg naar Rotterdam want de A28 was pas in 1986 in gebruik. Mijn huidige echtgenote stond daar al op de fiets te wachten en nog diezelfde avond vertrok ik weer richting legerplaats. Na het avondappel op vrijdag hetzelfde ritueel en op zondagavond weer terug. Mijn vrienden waren op jongere leeftijd in dienst geweest dus die zag ik alleen zaterdagavond bij dansschool Rettichini op de Henriëtte van Lijndenlaan "dansen bij Janny & Nico Jansen". 

Anekdote
Op oefening in Duitsland was ik bij een boer ingekwartierd. Eten deden wij in een gezamenlijke mess voor officieren en onderofficieren. Als korporaal had ik een onderofficiersfunctie in de rang van sergeant. Aan de lange tafel zat ik schuin tegenover een kolonel, die ten overstaan van alle aanwezigen opmerkte, dat hij het maar niets vond dat er een korporaal bij hem aan tafel zat. Ik durfde op dat moment niets te zeggen en voelde mij knap ongemakkelijk. Maar ’s nachts wist ik het ineens en de dag erna zat ik tegenover dezelfde man en nadat hij weer zo’n schampere opmerking maakte stond ik op. Mijn antwoord was: “Kolonel, mijn vader is ook Lt. Kolonel, weliswaar bij de Luchtmacht, maar mijn vader heeft nog nooit gezegd dat ik maar in de keuken moest gaan eten”.

De man kreeg een vuurrood en opgeblazen hoofd, het werd doodstil en ik stond te trillen op mijn benen. Er volgde een bulderend gelach om mij heen en bij die man heb ik de hele oefening geen goed meer kunnen doen.

Tijdens mijn diensttijd heb ik met allerlei wapens geschoten, in rupsvoertuigen en landrovers gereden, in helikopters meegevlogen. Op een oefening in Duitsland huurde ik eens bij een boer een paard omdat ik lopend de verbinding tussen de troepen moest onderhouden. Overal werd ik met veel gelach ontvangen om de inventiviteit van die eigenzinnige Van Roosmalen. In de fotogalerij kun je al deze foto’s terugvinden.

Hebben ze mij man gemaakt? 
Op de vraag of ik tijdens mijn diensttijd man geworden ben kan ik volmondig antwoorden: nee. Maar ik heb wel geleerd onder de meest extreme en wisselende (weers-)omstandigheden samen met mijn maten en vrienden te functioneren, te overleven en nooit alleen maar altijd samen de eindstreep te halen. Gelijke en menselijke behandeling, het beste uit de mens halen door vertrouwen te geven en te prijzen, ze te motiveren en stimuleren en door ze zelf naar oplossingen te laten zoeken. Ze als mens in hun kracht zetten en niet als werktuig of hulpstuk uitputten. Samen kun je veel meer en verder dan je denkt. Ieder mens op zijn of haar niveau en achtergrond doet er toe.

Opkomstplicht uitgesteld
In 1996 zwaaide de laatste lichting dienstplichtigen af en Nederland stapte over op een beroepsleger. De dienstplicht is overigens niet afgeschaft maar in 1997 is de opkomst uitgesteld en ik zou het zeker in deze onzekere tijden niet raar vinden als deze weer nieuw leven wordt ingeblazen. Voor meisjes én jongens die niet kunnen of om welke reden niet willen/mogen, zou een sociale dienstplicht zeer nuttig zijn. Samen leven en samen werken & Vrede en Vrijheid doe je immers niet alleen.

Wakker schudden veroorzaakt paniek
Van onze dochter Charlotte hoorden wij dit weekend dat onze kleindochters Isabel (15 jaar) en Linde (13 jaar) haar na het horen van de speech van Mark Rutte in paniek hadden opgebeld met een “mama er komt oorlog”. Ja, onze Mark deed als secretaris-generaal van de NAVO, een oproep om ons wakker te schudden maar heeft zich nooit gerealiseerd wat zijn woorden, en zeker bij kinderen te weeg zouden brengen. Tijdens zijn twaalfjarige regeerperiode heeft hij constant (net zoals zijn voorgangers) op defensie bezuinigd en zich nooit aan de NAVO-afspraak gehouden om tenminste 2 procent van het bruto binnenlands product voor Defensie te begroten. En nu hij NAVO secretaris-generaal is staat daar ineens een heel andere Mark Rutte. Mijn moeder zei vroeger al dat politiek vies is en dat is het.

Ik ga nu een maand in rust en wens jullie allemaal veel vrede & verdraagzaamheid, gezegende kerstdagen en een gezond 2025 toe. Tot de volgende wandeling op Buitenplaats Wulperhorst, van 1950-1994 genaamd Swagermankamp, waar de Staf van het Commando Tactische Luchtmacht gelegerd was met mijn vader als Hoofd Verbindingsdienst. 

In de galerij van mijn website https://www.als-bomen-en-stenen-konden-praten.com kun je nog veel meer mooie foto’s bekijken.