1 mei 2019
tekst: Henny Fokkema; foto: Pixabay
Een duidelijke visie geeft de politiek bestaansrecht en dat is belangrijk voor het 'collectief moreel'. De visie van politieke partijen maakt duidelijk waar zij naar toe willen met de maatschappij. Een visie is nooit in beton gegoten, maar is een gedachte om op te kauwen en afhankelijk van je beeld van de werkelijkheid wel of niet verteerbaar.
Nationaal gezien hebben we een graag lachende premier met veel kwaliteiten, maar hij is er ook zo eentje die zich erop laat voorstaan dat hij geen visie heeft. Is dit niet wat jammer? Wordt ons land met zo een premier niet richtingloos? Wat betekent deze gepropageerde visieloosheid voor ons maatschappelijk en democratisch bestel, wanneer politici uit overtuiging of uit machteloosheid hun visie niet blootleggen en niet aangeven wat voor samenleving ze aan de komende generaties willen overdragen?
Op lokaal niveau proberen politici in Zeist de representatieve democratie nieuw leven in te blazen door burgerparticipatie in de vorm van de Maaltijd van Zeist. Hoe opmerkelijk is het dat deze maaltijd na de gemeenteraadsverkiezingen is georganiseerd? In ons democratisch bestel zou je verwachten dat de politieke partijen vóór de verkiezingen informatie vergaren over welke ontwikkelingen de burgers in Zeist zouden willen. Ruim voor de verkiezingen zou deze inventarisatie moeten leiden tot partijpolitieke verkiezingsprogramma’s waarin de wensen van de burgers gestalte krijgen in een vorm die aansluit bij de politieke kleur van de betreffende partij. De diverse partijprogramma’s worden door de politieke partijen gepresenteerd in publicaties en toegelicht en verdedigd in verkiezingsdebatten. Partijen maken zo voorafgaand aan de verkiezingen hun visie op de diverse gemeentelijke onderwerpen openbaar en duidelijk, zodat de potentiële kiezers een duidelijke keuze krijgen voorgelegd. Nadat de stemgerechtigde inwoners van Zeist hebben gestemd, gaan de partijen die de meeste stemmen hebben vergaard met elkaar in onderhandeling over hun visie op de verschillende (deel)onderwerpen, stellen een college-akkoord op, nemen de uitvoering ter hand en leggen hiervoor verantwoording af aan de leden van de gemeenteraad. Deze leden van de raad zijn dus de gekozen vertegenwoordigers van politieke partijen aan wie de inwoners van Zeist hun vertrouwen hebben geschonken in de veronderstelling dat zij professioneel hun visie en belangen representeren.
In de Maaltijd van Zeist is de volgorde in het politieke proces omgedraaid. De inwoners van Zeist hebben gestemd. Vervolgens is aan individuele, niet gekozen burgers gevraagd zich uit te spreken over hun wensen gedurende de week van de Maaltijd van Zeist. De gezamenlijke vertering van deze maaltijd wordt “doorgetrokken” in de beleidsvoornemens van het vers gevormde college. De visie van de gekozen politieke partijen en hun gemeenteraadsleden is niet of moeilijk concreet terug te vinden in het college-akkoord. In een goed functionerende democratie is het mijns inziens juist de clou dat mensen weten aan welke visie ze met hun stem adhesie geven en dat de procedures hoe er met hun stem wordt omgegaan tevoren vaststaan.
In zijn bundel ‘Volledig volmaakte oneetbare perzik’ gebruikt de dichter Kouwenaar eten als metafoor voor het dichten en het leven. In Zeist is de metafoor van eten ingezet voor een poging tot democratische innovatie. Ook hier is sprake van een paradox en wel in politieke zin. In het streven naar vernieuwing van de lokale democratie lijken de visies van de politieke partijen niet langer relevant en dominant. Daarnaast dreigt het politieke proces minder transparant en daardoor uiteindelijk, hoe goed bedoeld ook, minder democratisch te worden. De Maaltijd van Zeist, in de woorden van de dichter Gerrit Kouwenaar, een “Volledig volmaakte oneetbare perzik”.
Volgende column: Verder alles goed?
De waarde van een politieke visie
Geheel eens met de schrijver .
En er is meer over te zeggen: De willekeur welke onderwerpen die wel of niet
aandacht gaan krijgen. Ook is deze procedure in handen van een niet gekozen
Ambsdrager: de Burgemeester ...Het leidt ook tot pupulistische keuzes zoals een klim bos (hoe leuk ook) net als bij de resultaten van de Battle van Zeist (ook een ego plannetje van Koos Janssen) weinig bevredigend
Grote belangrijke onderwerpen zoals de vernieuwing van het Centrum , de plannen nu de plannen rond het V&D gebouw en de al beloten sloop van de Klinker worden juist helemaal buiten elke vorm van participatie gehouden en is pure machtpolitiek geworden .. Niet de burgers van Zeist maar de vastgoedeigenaaren zijn hier de gesprekpartners van de gemeent. De toekomst keuzes zijn al gemaakt: Er is een intentie verklaring, zonder enige betrokken heid van Raad en burgers, tussen gemeente en vastgoedeigenaren hoe het zal gaan ondertekend. De bestedingskeuze van 150.000 euro aan een Kunstwerk is geheel buiten de Raad om gebeurd. De keuze voor mannetje met hondje op de Hogeweg is geheel binnen het apparaat beslist. Het College en hun ambtenaren rammen maar door en der Raad volgt zonder mokken ..In mijn ogen is de Maaltijd van Zeist een zoethoudertje maar ook een misleiding en een verzinnsel van Koos Janssen ( en wat adviesbureautjes) die er een persoonlijk succesje en de nodige fotomomentjes mee denkt te kunnen behalen. De Zeister raad is bekwaam in het zichzelf bij herhaling onzichtbaar maken.
De waarde van een politieke visie (reactie op commentaar)
Geachte heer Schwenke,
Dank u wel voor uw reactie. Goed te lezen dat u veel van uw eigen ideeën hebt teruggevonden in de column, al is deze wel bedoeld om een discussie uit te lokken over het mogelijk ontstaan en het functioneren van structuren in de Zeister politiek.
Ik wil benadrukken dat het mij niet gaat om personen de maat te nemen of af te katten. Hierbij laat ik u weten dat ik mij van een zo een benadering distantieer.
Ik ga ervan uit dat iedereen zijn uiterste best doet om er het goede van te maken. Daarnaast vind ik het van belang voor onze samenleving dat er een open en vrije discussie gevoerd kan worden over het functioneren van de politiek in het algemeen en van Zeist in het bijzonder.
Henny Fokkema