Ontmoetingen

21 augustus 2022
tekst en foto: Ewout Schröder

Voordat ik mij op een snikhete Franse camping vrijwillig opsluit in een minuscuul stoffen huisje bezoek ik de expositie ‘Ontmoetingen’ in Slot Zeist*. Schuifelend langs de kleurrijke werken denk ik na over hoe ik deze vakantie tot rust ga komen.
Op de zolder van het slot speelt een video waarin kunstenaar Jeroen Hermkens uitlegt dat hij de hele dag rondkijkt en reageert op wat hij ziet en dat dan verwerkt in zijn kunst. Het lijkt mij een mooi doel voor deze vakantie: meer rondkijken. Ik noteer het in mijn telefoon, lees het laatste nieuws en reageer op een mailtje.
Natuurlijk, om meer rond te kunnen kijken moet ik minder naar beneden kijken. In Frankrijk gaat mijn telefoon daarom uit. En ja, dit heb ik vaker geprobeerd.

Zo kocht ik eens een smartphone-kluis met tijdklok. Voor het avondeten ging mijn telefoon erin en pas in de ochtend sprong de kluis weer open. Als gevolg hiervan zat ik stiekem op zolder - op de tablet met vlinder-beschermhoes van de kinderen - mijn gejaagdheid weg te swipen.
De gouden tip uit een zelfhulpboek, het delen van je schermtijd met je familie, werkte ook niet. Ik was het oneens met de rekenmethode: mail is gewoon werk, podcasts zijn ontspanning, navigatie is onmisbaar. Ik ontsloot zo ongeveer al mijn favoriete apps van deelname aan de meting.

“Geen zorgen familie, deze jongen had slechts een uurtje schermtijd vandaag.”

Laatst wilde ik een app aanschaffen die, bij teveel schermtijd, mijn lelijkste foto (ik, vuurrood verbrand in mijn onderbroek, op de driewieler van mijn jongste) in de appgroep van de straat zou plaatsen met als onderschrift: “help mij, ik ben verslaafd”. Ik doorzag op tijd: deze 54 euro gaat mijn probleem niet oplossen.
Ik verlaat de expositie en loop tussen de sportvelden over het Filosofenlaantje mijn gedachten te ordenen. Ik wil loskomen van mijn telefoon, maar hoe? Het moment dat ik naar mijn broekzak wil grijpen om het antwoord op te zoeken duikt er vanachter me, op wonderbaarlijke wijze, een filosoof op een e-bike op. Ik twijfel via welke kant ik haar moet laten passeren.
De filosoof knijpt in haar rem en schreeuwt: ”Links, rechts, links, rechts, wat wil je nu man?”
Ze heeft gelijk. Ik moet mijn verslaving vervangen door iets wat ik echt wil. Ik denk terug aan al die prachtige portretten in het slot, ik wil ze horen praten, hun verhalen op de plek van mijn scroll-gedrag. “Het echte leven ontmoeten”, zoals Buber (Filosoof, 1865-1975) voorhield. Volgens Buber verwijst het begrip ontmoeting naar iets wat van buiten je toekomt, je aangrijpt in het diepst van je wezen, je verandert, en je daarom jezelf laat kennen.

Waarom wachten tot Frankrijk? Opgewekt loop ik het laantje uit en besluit mij voor te doen als toerist en het gesprek met voorbijgangers aan te gaan. Door willekeurige mensen de weg te vragen naar het VVV kantoor vind ik een manier om mijn schuwheid voor nieuwe contacten te doorbreken.
Het plan werkt. De rest van de middag ontmoet ik de ene na de andere Zeistenaar die de tijd voor me neemt. Ik leer over de Oude kerk, Hernhutters, vergeten cafe’s, oogstrelende wandelroutes. Iedere aanbeveling komt met een herinnering, een anekdote, een verhaal.
Op weg naar huis vraag ik aan een dame met een roze sjaaltje waar de dichtstbijzijnde supermarkt is. Ze verontschuldigt zich: “Ik kom niet uit de buurt.” Ik wil doorlopen, maar ze is erop gebrand mij te helpen en maant, wapperend met het sjaaltje, een auto tot stoppen. Het raam gaat naar beneden en ik kijk in de ogen van Ans, mijn buurvrouw.
“Deze meneer zoekt de supermarkt.” zegt de dame.
“Nee hoor,” antwoordt Ans. “Deze meneer moet heel nodig op vakantie.”

* In Slot Zeist is van 12 juli tot 19 september a.s. een inspirerende, kleurrijke expositie te zien met figuratief werk van Jeroen Hermkens (1960) en Nicolaas Wijnberg (1918-2006), onder de titel ‘Ontmoetingen’. De expositie heeft als ondertitel ‘voor mijn goede vriend’ en wil een eerbetoon zijn aan de schilderijen, tekeningen en grafiek van twee kunstenaars, die qua generatie enorm verschilden, maar een symbiose vonden tussen individuele technieken en wederzijdse bewondering.