De betovering van de woestijn

2 oktober 2022
tekst: Beauforthuis

Op zondag 23 oktober brengt het Beauforthuis Austerlitz een betoverend live concert / theaterprogramma met de Marokkaanse Desert Blues band Tarwa N-Tiniri en de Nederlandse pianist / theatermaker Thijs Borsten.

De betovering van Desert Blues is een tweeledig programma met twee bijzondere Amersfoorters: een nieuw concertprogramma van theatermaker/musicus Thijs Borsten met musici uit de Marokkaanse Sahara en een korte film, waarin cultureel programmeur Hassan Elammouri het publiek meeneemt naar het gebied in Marokko waar de musici vandaan komen.

Hassan heeft Thijs in aanraking gebracht met Tarwa N-Tiniri. Tarwa N-Tiniri, wat letterlijk vertaald ‘zonen van de woestijn’ betekent, is een zeskoppige band uit Marokko. De band speelt een uniek genre muziek dat alleen in de Sahara gemaakt wordt: desert blues. Een muziekstijl uit de Sahara van Noord- en West-Afrika, die blues en rockmuziek laat samensmelten met Toeareg, Malinese en Noord-Afrikaanse muziek. Opvallend aan Tarwa N-Tiniri is hun eigentijdse benadering van het genre en het gebruik van teksten van lokale dichters.

Thijs Borsten neemt het publiek mee op een ontdekkingstocht door de woestijn. Daarbij toont hij de inspiratiebronnen en achtergronden van de leden van Tarwa N-Tiniri met filmbeelden en livemuziek. De band strijdt voor tolerantie en gelijkwaardigheid van alle bevolkingsgroepen in de regio. Dit komt tot uiting in hun songteksten, die gaan over het nomadenleven, maar ook over liefde, vrede en vriendschap.  Het zijn optredens waarbij je de warmte van de woestijn kunt voelen.

Thijs, je gaat weer de theaters in met fantastische muzikanten met hun eigen stijl. Om maar te beginnen met Tarwa N-Tiniri: hoe ben je op het idee gekomen om met deze band een voorstelling te maken?
“Mijn goede vriend Hassan Elammouri liet mij een videoclipje zien van de band Tarwa N-Tiniri en ik werd meteen omver geblazen. Zij klinken zó goed en de beelden waren ook zo aansprekend. Het klopte gewoon. Ik zei tegen Hassan: ik wil daar naartoe! Ik wil ze ontmoetten! Ik wil met ze spelen. Hassan vond dat meteen een geweldig idee heeft contact gelegd met de band. Hij heeft ze verteld over mijn werk en over hoe ik culturen door muziek met elkaar kennis laat maken en laat verbinden. Dat sloot naadloos aan bij de muziek die zij maken en hoe zij in het leven staan, dus zij zagen het ook wel zitten.

In eerste instantie was het idee een reis te maken en die te filmen. Dat idee werd snel groter en werd in samenwerking met de NPO en KRO een pilot voor een muzikaal reisprogramma. Een roadtrip door Marokko leverde prachtige beelden op, maar de kennismaking met Tarwa N-Tiniri liet me het land pas echt kennen. En toen wist ik ook meteen zeker: deze mannen moeten naar Nederland komen! Met een serie concerten in Nederland kan iedereen ervaren wat ik in Marokko heb meegemaakt – dankzij de fenomenale band en de geweldige beelden!”   

Je bent in april 2022 naar Marokko geweest voor de opnamen voor de voorstelling. Wat kunnen we verwachten?
“Toen ik de NPO en KRO belde met het idee van een muzikaal reisprogramma heb ik gezegd: ‘ik ga iets moois en bijzonders doen, willen jullie met mij samenwerken?’ Toen ze Tarwa N-Tiniri zagen en het concept lazen, wilden ze het avontuur met mij en ons aangaan. Er zijn dus prachtige, professionele beelden gemaakt van de roadtrip door Marokko en onze (muzikale) ontmoetingen.

De voorstelling wordt een spetterend live-concert met een 7-koppige band, ondersteund met de waanzinnige filmbeelden die we in april hebben opgenomen. Met de livemuziek en de beelden roepen we niet alleen de sfeer van de woestijn op, maar we vertellen ook een verhaal. Een verhaal van hoe muziek cultuur overdraagt, van generatie op generatie en nu ook over de grens. Het publiek zal door de totaalervaring even echt in de woestijn zijn”.

Er komt ook een documentaire van jouw reis. Minister De Jonge heeft eens gezegd ‘dan zet je maar een dvd’tje op’. Kun je nog eens uitleggen wat de toevoeging van de voorstelling is op de documentaire?
“Het is mijn overtuiging dat als je een land op zijn best wil zien, je er naar toe moet gaan met iemand die er is opgegroeid. Iemand die het land van binnenuit kent, zodat je niet als een toerist langs de bezienswaardigheden trekt zonder de cultuur echt te ervaren. Het liefst begeef ik mezelf onder de lokale muzikanten als ik op reis ben. Daar wordt ik echt blij van. Samen spelen, eten, drinken, lachen en praten; daar leer ik zoveel van.

In  Nederland speel ik graag met artiesten die een migratieachtergrond hebben. Ik houd van hun muziek en verhalen. De documentaire in Marokko met Tarwa-N-Tiniri is de eerste aflevering van een serie muzikale reisverhalen onder de titel Nomaden in Muziek. Samen met in Nederland wondende artiesten met hun wortels elders reis ik naar hun landen. Zij laten me kennismaken met de schoonheid van het land, de tradities én de lokale muziek.

In deze pilot-aflevering ben ik daarom met cultureel ondernemer Hassan Elammouri naar Marokko gereisd. Hij heeft me naar de woestijn gebracht om de band Tarwa N-Tiniri (zonen van de woestijn) te ontmoeten. Onderweg heeft Hassan me kennis laten maken met nog meer bekende lokale muzikanten met wie ik de eer had om samen te musiceren. Dit alles gebeurde tijdens een roadtrip tegen de magnifieke achtergrond van de ongekende schoonheid van het zuiden van Marokko.

De documentaire is heel goed geworden en ik wil natuurlijk dat heel Nederland hem ziet. Maar dankzij mijn ervaring als muziektheatermaker en componist kan ik live in het theater nog iets extra’s toevoegen. De beleving wanneer het publiek deze muzikanten in het echt meemaakt, opgezweept wordt door de ritmes, kippenvel krijgt, de gitaren in hun onderbuik voelt, dat is met niets te vergelijken”.

Wat voor muziek gaan we mee kennismaken in de voorstelling?
“Het publiek gaat kennismaken met hypnotiserende ritmes, scheurende gitaren en prachtige traditionele samenzang van een band bestaande uit jonge Toearegs gekleed in prachtige, traditionele kledij. Deze ‘zonen van de woestijn’ schrijven hun eigen nummers en voor de teksten van de songs maken zij gebruik van gedichten in de Amazigh-taal (Berbers, red.). Het is hun missie de schoonheid van de Amazigh-cultuur bij jongeren onder de aandacht te brengen. Het is een enerverend concert in een omgeving van beeldende klanken waarin de band zijn verhaal vertelt. En dat verhaal is stiekem ook heel universeel, want het gaat over liefde, erfgoed, cultuur, erbij willen horen én kennismaken. Ik verwacht vele bijzondere ontmoetingen”.

Tarwa N-Tiniri bestaat uit: Hamid Ait Ahmed (lead vocals, elektrische gitaar); Smail Ait Nacer (basgitaar, backing vocals); El Mokhtar Ait Nacer (elektrische gitaar, backing vocals); Mohamed El-Mobaraky (percussie op kalebas, backing vocals); Mustapha Ait Ba (elektrische gitaar, backing vocals); Youssef Ait Nacer (djembé, backing vocals).

Thijs Borsten speelt piano en gitaar en is presentator.

De film is van Jan Pool (regie), Stijn Brinkman (camera/fotografie), Marzouk Magouz (geluid) en Hassan Elammouri (redactie/script)

Tarwa N-Tiniri & Thijs Borsten
Zondag 23 oktober 2022, aanvang 18:30 uur
Beauforthuis, Woudenbergseweg 70, 3711 AB Austerlitz
€ 19 / € 15 inclusief drankje
Kaarten: https://tickets.beauforthuis.nl/nl-NL/Show/Details/6414