Loslaten

17 juni 2020
tekst en foto: Claire van Spanje-Blom

In het halfduister zit ik naast een onrustige gast in ons hospice. Hij is benauwd en daardoor ook angstig om alleen te zijn. Nadat hij medicatie heeft gekregen om de benauwdheid te bestrijden, nestel ik mij in een gemakkelijke stoel. Hij vindt het geruststellend dat ik bij hem blijf.

De laatste dagen voelt hij zijn krachten snel afnemen. De regie over zichzelf en zijn omgeving begint hij kwijt te raken. En dat frustreert.

Loslaten kan je omschrijven als ruimte maken, vrij zijn en niet oordelen. Of een dierbare in een ander perspectief plaatsen ten opzichte van jezelf. Dat moet bijzonder ingewikkeld zijn. Het lijkt me “ongrijpbaar” juist omdat er veel aan “vast “ zit. Ik lees dat het geen werkwoord is, omdat het loslaten dan zeker niet lukt. Loslaten is een spiritueel proces en merkbaar in de kleinste details.

Hoe ziet loslaten er dan eigenlijk uit? Op een willekeurig moment?

De medicatie maakt de gast slaperig. Hij sluimert en dommelt weg, dat is duidelijk te zien. Toch laat hij zich niet overmannen door de opkomende slaap. Eén gestrekte arm in de lucht. Zijn hand omklemt de papegaai boven het bed. De andere hand houdt het bedhek vast. Vanuit mijn oogpunt ziet het er maar ongemakkelijk uit. Na een poosje pel ik behoedzaam, als partjes van een mandarijn, één voor één zijn vingers los van de papegaai. ”Laat maar los”, fluister ik en leg zijn hand op het beddengoed. Een moment later reikt hij weer naar de papegaai. Het was een vruchteloze poging van mij. Zijn veilige anker hangt immers binnen handbereik. Het is goed zo.

De linkerhand schuift steeds heen en weer over het bedhek. Af en toe spant hij aan. Bevestiging zoekend of hij wel goed beet heeft. In slaap wegglijden en toch zo’n trefzekere greep. Het intrigeert me. Er lijkt geen sprake van loslaten, om rust te kunnen nemen. Hij probeert juist controle te houden. Vasthoudend, letterlijk en figuurlijk. Ik zie een soort repeterend patroon. Wegzakken, vastpakken, bevestigen en waakzaam blijven. Telkens weer de kracht van de herhaling in zijn vertraagde bewegingen. Hij is in ieder geval niet meer benauwd. Dat is een geruststelling. Ik blijf nog even zitten.

Komt er een moment dat hij echt klaar is met vasthouden?

Dat is het moment dat hij definitief loslaat.

De (elektrische) kaars brandt als er een gast in het hospice is overleden.

Claire van Spanje-Blom is verpleegkundige en werkt in hospice Heuvelrug aan de Arnhemse Bovenweg in Zeist. Hospice Heuvelrug is een kleinschalig gastenhuis waar zorg wordt geboden aan mensen in hun laatste levensfase. Claire schrijft columns over haar werk. De namen in de columns zijn niet de echte namen van de gasten in het hospice.

Volgende bijdrage: Bezoek de Zeister Brouwerij DBBT