1 mei 2018
tekst: John Hermes, foto: Pixabay
Het is weer lente. We gaan weer naar buiten! We dromen weer van het mooie weer en frequenteren de terrasjes van de stad. Ook in Zeist. Dromen, dromen, dromen . . . . “Dromen zijn bedrog” zeggen criticasters, maar dat is niet altijd zo. Dromen zijn vaak ook het begin van het ontwikkelen van creatieve gedachten.
Alweer ruim twee jaar terug werd iedereen onaangenaam getroffen door het faillissement van V&D. Ik ook. In mijn droom vroeg ik mij af wat te doen met die talloze mooie - en historische - panden. Zo ook in Zeist, waar de V&D-vestiging dé trekker was voor het gehele winkelgebied.
Vroom & Dreesmann aan de 1ste Hogeweg is niet meer. Begin december van het vorig jaar zette ik “mijn droom” voor het herbestemmen en hergebruiken van dit pand op papier voor de discussie die op 6 december zou plaatsvinden in de bibliotheek. Ik schetste het belang van een up-to-date visie op het functioneren van het Zeister winkelhart en concludeerde dat er met voortvarendheid moest worden nagedacht over en gewerkt aan een nieuwe “stedelijke attractie” in het centrumgebied om het winkelhart weer nieuw leven in te blazen. De herbestemming en ombouw van het V&D-pand zou één van de nieuwe pijlers moeten worden om de Slotlaan e.o. weer op de kaart te zetten als een “attractief, toegankelijk, veilig en gezellig” winkelcentrum.
Voorafgaande aan de gemeenteraadsverkiezingen was er nog veel discussie op sociale media over de Slotlaan. Ik droomde al: “De Slotlaan wordt opnieuw de parel in de “Slotas” met zijn historierijke grandeur”. Net als 10 jaar terug, toen de “Donkerelaan” opnieuw werd ingericht en werd getransformeerd van een 11 meter brede asfaltplak tot een allee-achtig laanprofiel dat was geënt op dat historische gevoel uit de 19de eeuw. En ik mijmerde: “Wat zou het geweldig zijn als de Slotlaan tussen de Hogeweg en de Korte Steijnlaan ook zo’n metamorfose zou kunnen ondergaan”. Nu is dit gedeelte van de Slotlaan onlangs helemaal opgeknapt en gaan we er vanuit dat er niet veel meer hoeft te gebeuren, maar. . . .
Maar . . . . dat vind ik juist wel.
Als belangrijk onderdeel in “de grandeur van de Slotas” zou het passen om van de winkelstraat weer een “flaneerstraat” te maken, waar de mensen zelf in staat zijn om de gezellige sfeer te bepalen. Voorwaarde voor die gezelligheid en veiligheid is dat het gemotoriseerd verkeer in de Slotlaan moet worden beperkt/geweerd. Voor het autoverkeer moeten we zodanige oplossingen zoeken, dat dit voor een ieder op de minst belastende manier zijn weg vindt in, door en om het centrum van Zeist. Dat is mogelijk en ja het kán ook!
Dat zal voor velen wel een verandering betekenen, maar voor nog meerderen een opluchting . . . .
Hoewel wij als Nederlanders nogal behoudend zijn, zijn wij ook uitstekend in staat om ons aan nieuwe situaties aan te passen. Als wij algemene - en in den brede - verbeteringen zien zijn we graag bereid om ongewenste en ingesleten gewoonten op te geven, zoals een geringere mogelijkheid om gebruik te kunnen blijven maken van ongewenste sluiproutes. Ik zeg dit omdat het goed gebruik is dat wij kritisch zijn op onze verworvenheden, en terecht. Maar nu een groot aantal externe factoren ons ertoe dwingt om ook onze woon- en leefomgeving te updaten, moeten we ook bereid zijn om daarvoor een aantal nieuwe ruimtelijke maatregelen te nemen. Voor wat, hoort wat!
In samenhang met een nieuwe “stedelijke attractie” als een multifunctioneel ingericht V&D-pand dat als centrale “trekker” voor het hele centrum kan dienen, zal een autoluwe Slotlaan (ook wel autovrije winkelstraat genoemd) ervoor kunnen zorgen dat het gehele winkelgebied (Slotlaan, Belcour, Markt, Hogeweg) weer attractief, gezellig én veilig wordt, bij dezelfde kwaliteit van bereikbaarheid en toegankelijkheid.
Een fysieke opknapbeurt alleen vind ik dan ook niet genoeg. Dáárbovenop moeten we ons ook (durven) richten naar de nieuwe sociale- en economische omstandigheden. Het faillissement van V&D en het “thuiswinkelen” hebben de winkelstand en winkelkwaliteit in Zeist geen goed gedaan. De opkomst van het thuiswinkelen steunt op het comfort om niet naar buiten hoeven en appelleert vooral aan ons “gemaksgevoel”. De “omzetten op straat” lijden er echter onder. Daarom is het - óók voor onze gezondheid - van belang dat we allemaal weer naar buiten gaan om te genieten, mensen ontmoeten en gezelligheid zoeken op het terras en in het zonnetje. Dat bereiken we door het verkeerslawaai en de stank van uitlaatgassen tegen te gaan en een veilige situatie te bevorderen. We promoveren zo de Slotlaan weer tot “een gezonde straat”, waar het goed toeven is.
Zoals gezegd is dromen niet verkeerd. Wie droomt er nou niet? Als onze mooiste dromen werkelijkheid moeten worden, waarom zijn we dan niet allemaal bereid om onze handen ineen te slaan? Bewoners, winkeliers, geïnteresseerde burgers, bedrijven, gemeente, vastgoedeigenaren en politici: doe uw best en volg uw dromen. Die mooie werkelijkheid komt dan vanzelf!
Van Dagdroom naar Realiteit
Van dagdroom naar Realiteit!
Je bedoelingen zijn OK John, wij kennen je als een betrokken smaakmaker. Vroeger als top-ambtenaar en nu nog als (top) burger. Daar heeft Zeist behoefte aan; MEE-denkers of zelfs VOOR-denkers. Maar ook NA-denkers.
Je verdient het dan ook om serieus genomen te worden in de kritiek op je ideeën. Die hebben we. Zeist mag best aandacht besteden aan haar uitstraling en interne structuur. Daar is, al vele jaren, veel mee mis. De bouw van dat Belcour, wij noemen het ook wel smalend Malcour in opvolging van de eigenaren en ondernemers zelf die de naam besmet hebben verklaard, had natuurlijk nooit in deze vorm mogen gebeuren. Vastgoedbeleggers die met minimale middelen en materialen een winkelcentrum hebben gecreëerd dat, verkeerd is gebouwd, verkeerd gepositioneerd en….kunstmatig voor huurders veel te duur wordt aangeboden. Leegstand is lucratiever dan prijsverlaging!
Wie had 25 jaar geleden gedacht dat ook de dragende keten V&D in het heetst van de economische crisis en transitie ons zou ontvallen. Wat rest zijn die veel te dure, ongedeelde percelen waar een normale ondernemer slechts toe kan werken naar zijn faillissement. Terecht dat je het er in bijgaand stukje dan ook niet meer over hebt.
Goed ook dat jouw ideeën van ruim 20 jaar geleden om toen al de Klinker af te breken en daar woningen te bouwen door de politiek destijds zijn tegen gehouden. Het had mogelijk een centrumvisie achtige ontwikkeling toen al in werking gesteld. Zeist was en is daar niet klaar voor. Een dergelijke ingreep mag je ons inziens alleen doen vanuit een goed onderbouwde stedenbouwkundige visie (!) waar gedegen onderzoek van o.a. behoeften, verkeerstromen en economie onder dienen te liggen. Daar is het met de centrumvisie van Fluitman ook grondig misgegaan. Een kleine denker met een te grote broek! Zeist zal er nog jaren de naweeën van ondervinden. Een gedagdroomde ingreep in de ruimtelijke ordening van het bijhart van Zeist heeft ervoor gezorgd dat de totale mobiliteitsstromen rondom het centrum zijn verstoord. Ik druk me nu even mild uit.
Ik wil graag nog wat zeggen over twee thema’s in je artikel: de Slotlaan en Donkerelaan en een stedelijke (dorpse) attractie in het V&D gebouw.
Slotlaan en Donkerelaan
De Slotlaan, daar gaat wat mee gebeuren, wat we daar ook van vinden. Er is een sterke politieke wil om uit te zoeken of de Slotlaan auto(verkeers?)vrij zou kunnen worden. Gelukkig geef jij nu aan dat dat alleen kan na gedegen onderzoek van de verkeerstechnische gevolgen voor de omringende buurten. Daarin is Fluitmans centrumvisie nu juist de mist in gegaan. Je beschrijft bloemrijk de Donkerelaan en zijn inrichting. Terecht, het is een mooie heuvelruglaan geworden. Maar ook jij weet dat men op het gemeentehuis hem alweer aan het afbreken is. Gevolg van de centrumvisie zal mogelijk zijn dat over deze laan bussen zullen moeten rijden. Aaj, dat hadden we niet bedacht. Daarvoor moet die mooie laan dus ook weer onttakeld worden. Schande en kapitaalvernietiging en een inbreuk op de leefbaarheid van de bewoners en aanliggende ondernemers. Daar komen weer de rechtszaken.
Een nieuwe stedelijke attractie
Dat kale gebouw van V&D nodigt uit en inspireert. Jammer alleen dat het niet van Zeist is, maar waarschijnlijk van een rijke meneer op de Bahama’s. Maar goed, laten we eens dagdromen.
Tijdens een recente reis naar Lissabon troffen we daar een heel interessant voorbeeld aan van zo’n stedelijke attractie, de time-out market (https://www.timeoutmarket.com/lisboa/).
Een verzameling van kleine aanbieders van voedsel en lekkernijen uit Lissabon en de streek. Hoewel ook daar nog wel wat te verbeteren zou zijn zoals de wachtrijen(!!), waren wij totaal ondersteboven van de levendigheid en het succes ervan, vooral onder jongeren en studenten. Echt een place to be. Tot diep in de nacht. Misschien zou het kunnen in Zeist; een foodcorner van de Groene winkel, bistro met kwaliteitsvlees van Wim Kok, visproeverij met champagne van Vossole, haringcorner Frank Vismeester, noten delicatessen van C’est Bon, Turkse lekkernijen van Corum, foodcorners van onze VMBO opleidingen, enz. Ook uitbaters van de wekelijkse warenmarkten zouden eens iets uit kunnen proberen: gepofte aardappel lekkernijen, gebak noem maar op. Of stalletjes met bloemen en planten en cadeau artikelen. Alles kan.
Als die golfende meneer op de Bahama’s er nu eens toe gebracht kan worden om voor een aangename vierkante meterprijs te zorgen ben ik ervan overtuigd dat het een succes zou kunnen worden en…….een nieuwe Zeister attractie.
Maar. Je advies John aan bewoners, winkeliers, geïnteresseerde burgers, bedrijven, gemeente, vastgoedeigenaren en politici is: doe uw best en volg uw dromen. Zo’n oproep aan allen kennen we allemaal wel van vroeger; doe je best. En werkte het? Ik denk niet. Daar is meer voor nodig: wakker worden, voeten aan de vloer en nadenken en mee-denken. En vooral het laten varen van die regenteske houding van onze bestuurders die ons nu in de centrumvisie prut heeft gebracht. Die mooie werkelijkheid komt NIET vanzelf! The times they are a-changing. Wij moeten alle zeilen bijzetten om sturing te geven aan de snelle maatschappelijke veranderingen waarbij vooral de burger zich comfortabel moet blijven voelen en vooral gebonden aan haar vertegenwoordigers.
PV