24 mei 2020
tekst: Hagen Coerts, tekening: Tom Janssen (overgenomen met toestemming van tekenaar)

Een paar weken geleden, toen ic plekken schaars waren, stonden we op het punt om de discussie aan te gaan: ‘welke corona patiënt mag naar de ic en welke niet?’ Uit de losse pols werd er geroepen '70+ niet'. Is het redelijk om iemand van 55, te dik, roker en stevige drinker voorrang te geven boven een vitale, gezond levende 75 jarige, om maar iets te noemen? Deze aarzelende start van de triage discussie, tendeerde naar 'persoon met de hoogste overlevingskans gaat voor'. De schaarste aan ic plekken daalde en de discussie verstomde.

Kennelijk is de bespreekbaarheid van deze triage alleen mogelijk in een 'pompen of verzuipen' situatie. Een slechte zaak want deze ingrijpende rangorde bepaling verdient zorgvuldigheid en maatschappelijk draagvlak. Die richtlijnen hadden er al moeten liggen, geven ic artsen ook aan.

De triage die nu gaande is: waar gaat het schaarse kapitaal naar toe? Banken weten het al: een bedrijf zonder toekomstperspectief, krijgt geen geld. En als dat bedrijf nu erg belangrijk is voor Nederland, zoals de banksector zelf, in de vorige crisis? Dat kan je niet aan de private sector overlaten. Ook bij de overheid komt er binnenkort het moment, dat de bodem van de geldkist zichtbaar wordt. Er zijn ook hier maatschappelijk gedragen, landelijke richtlijnen nodig waar het schaarse geld naar toe moet, vind ook de banksector. Die komen er dan vast wel, maar die zijn dan wederom opgesteld onder druk van 'pompen of verzuipen'.

We schuiven hete aardappelen door naar een volgende kabinetsperiode, tenzij het 'pompen of verzuipen' is geblazen. We zijn goed in het dempen van putten, als de kalveren al verdronken zijn. Een masterplan, een doorwrochte visie over kabinetsperioden heen, ontbreekt en een dergelijk plan is hard nodig. De wereld is een mijnenveld momenteel. Er zijn veel crisissen gaande of op komst en bij één daarvan, komt het water ons letterlijk aan de lippen te staan. Teveel stijging van de zeespiegel, teveel mensen, te weinig voedsel, teveel verschil tussen arm & rijk, teveel economische groei, te weinig duurzaamheid, teveel intensieve veeteelt, te weinig gezonde globalisering, teveel dictaturen met narcistische en/of wrede leiders, teveel ikke, te weinig wij.

Het is 5 over 12 (ik zie het somber in) om te bepalen wat echt belangrijk is en dat vervolgens te prioriteren. Voor Nederland, bijvoorbeeld: klimaatafspraken, onafhankelijke pers, armoedebestrijding, cultuur, ontwikkelingshulp, onderwijs, OV, onafhankelijke rechtspraak, veiligheid. Het songfestival, formule-1 of de KLM vallen er buiten, sorry.

Gezondheidszorg vind ik een lastige: we kunnen niet allemaal 100 worden ten kostte van miljarden. Als het maar transparant is, waar de grens ligt. En wat te denken van wetenschap? Hadden we 15 jaar geleden bepaald dat een vaccin tegen corona achtige virussen prioriteit heeft, dan was er nu een generiek vaccin en medicijn.

Bovenstaande ‘must haves’ moeten in beton gegoten worden voor zeg 8 jaar, ook al moet daar geld bij. De wereld heeft ook dringend behoefte aan een masterplan op mondiaal niveau om de mensheid te redden. Dat is vele bruggen te ver, komt er vermoedelijk nooit, dus laten we bescheiden beginnen.

In Zeist bijvoorbeeld, wat vinden we als Zeistenaren belangrijk?

Er zou een 'nulmeting' moeten plaatsvinden waar onze aandacht nu naar toe gaat. Die zou er bijvoorbeeld zo uit kunnen zien, op een schaal van 0 (niet belangrijk) naar 10 (belangrijk):

Voor de gewenste Zeister triage was het natuurlijk democratischer geweest, dat deze per partij, vóór de verkiezingen was vastgesteld, maar met de ‘Maaltijd van Zeist’ namen we het ook niet zo nauw met de democratische beginselen en nood leert bidden, dus vooruit maar. Die lijst zou er zo uit kunnen zien:

De huidige en de toekomstige situatie is bijzonder zorgelijk. Zeist heeft een ommezwaai, een ‘omdenken’ nodig, visie. Daar horen raadsleden bij die hun ego kunnen vergeten, over hun schaduw heen kunnen stappen, 'out of the box' en vooral empathisch kunnen denken. Hosanna verhalen zijn niet gepast zolang Zeist een voedselbank nodig heeft, verhalen waar het mis gaat, wat beter kan, wel. Je ongelijk durven toegeven, is een teken van kracht. O ja, transparantie hebben we ook erg nodig in Zeist. En moed! 

Druk op de reset-knop en durf je in te zetten voor een gemeenteraad 2.0!

Volgende column: Stenen zacht maken