Interview: Mark Alban Lotz

11 februari 2024
tekst: Ronald Camstra; foto: Krijn van Noordwijk

Zeist kent Mark Lotz vooral als een enthousiaste organisator van lokale muziekevenementen. Zo is hij de drijvende kracht achter het maandelijkse Jazzcafé Zeist, met toegankelijke jazz in de Orangerie van Slot Zeist, en van het wereldmuziekfestival VOLfest, waarbij artiesten uit alle delen van de wereld een podium krijgen in de wijk Vollenhove. Ook organiseert Mark al een aantal jaren Jazz on the Sofa, een festival waarbij je verschillende concerten kunt bezoeken die bij mensen in de huiskamer worden gegeven.

Internationaal
Minder bekend is dat Mark ook een internationaal vermaard musicus en componist is. Het Los Angeles Jazzscene Magazine riep hem onlangs uit als 'One Op The Worlds Top Jazz Flute Players'. In 2023 speelde hij in Finland, Tsjechië, Duitsland, Israël, Frankrijk, Spanje, Letland en Litouwen.

Mark is ook zeer productief, in 2023 kwamen er maar liefst drie CD’s van hem uit:
- ‘Turn On, Tune In, Drop Out!’, een CD waarvoor Mark inspiratie zocht bij Timothy Leary. De CD werd als New Release aanbevolen in de prestigieuze New York City Jazz Magazine en was nummer 2 van de best verkochte CD’s in de 'Top Jazz Albums' van iTunes in Nederland.
- ‘NOMYKOM’, een duet met de Nigeriaanse saxophonist Iye Echa.
- ‘Freshta’, een CD opgedragen aan de Afghaanse activiste voor vrouwenrechten Freshta Kohistani. Deze CD kreeg enthousiaste recensies van over de hele wereld, van Finland tot Chili. De Duitse radio (o.a. Hessischer Rundfunk en Deutschlandfunk) maakte portretten over Mark en zijn muzikale oeuvre.

Na dit productieve jaar gaat Mark zeker niet stilzitten. In 2024 komen er twee nieuwe albums aan: een cross-over van jazz en wereldmuziek met Fula-muziek uit West-Afrika (opgenomen in Dakar, Senegal) en Indiase muziek met zijn ‘Mandala Tribe’. De Mandala Tribe is waarschijnlijk ook in Zeist te zien op Jazz On The Sofa 2024.

Jeugd
Zelf is Mark ook redelijk internationaal opgegroeid. Hij werd geboren in Berlijn (1963) maar woonde op jonge leeftijd drie jaar in Thailand en drie jaar in Uganda. Dat vormde hem. Zijn vader, Rainer Lotz, deed internationale hulpprojecten maar was daarnaast naast ook jazzhistoricus en werd in 2014 zelfs genomineerd voor een Grammy. Toch noemt Mark zichzelf een ‘late starter’: “Ik ben pas op m’n 16e begonnen muziek te maken. Eerst op gitaar, maar sinds ik Michael Heupel in Bonn hoorde spelen is de fluit mijn instrument”. Eerst leert Mark het vooral zichzelf, als autodidact. In 1986 komt hij naar Nederland: hij studeerde jazz aan het conservatorium in Hilversum, klassieke muziek op het conservatorium in Amsterdam en Bansuri (Indiase fluit) op het Codarts Conservatorium (Rotterdam).

Hoe bent je in Zeist terecht gekomen?
“Ik woonde 7 jaar antikraak op de Diependaalselaan. Vanaf de komst van ons eerste kind wonen we in de Patijnbuurt. Zeist ligt midden in het land. Het is hier rustig en kleinschalig, maar toch in Zeist al een echte stad met een Slot, bioscoop, theater, toco, wijnhandelaren, restaurants, een ziekenhuis, etcetera. Ik werk ook op het Utrechtse Conservatorium en met het OV reis je daar plezierig en snel naar toe”.

Wat vind je van het Zeister cultureel klimaat?
“Prima! Er ligt veel nadruk op amateurmuziek, wat op zich een goede zaak is. Het mag af en toe wel wat meer 'caché' hebben. Jazz On The Sofa bijvoorbeeld is een klein maar wel internationaal festival met bijzondere en vermaarde internationale artiesten. Dat is best bijzonder voor een plaats als Zeist”.

Waarom richt je je met het VOLfest-project in Vollenhove specifiek op een dergelijke multiculturele wijk?
“Als artiest moet je niet alleen je kunst doorgeven aan de volgende generatie, maar ook wat terugdoen voor jouw lokale community. Dat voel ik zo. Zeist is verder best een blanke gemeente. Vollenhove echter is echt een kleurrijke wijk. Ik voel me als buitenlander zelf juist verbonden met andere buitenlanders. Ook ben ik door mijn achtergrond niet bang voor contact met andere culturen. Integendeel, ik vind ze vaak erg boeiend. Muzikaal zit wereldmuziek (naast jazz) dicht bij mijn eigen muzikale wortels en gevoel. Door te reizen en mensen te ontmoeten komt er altijd wel weer iets op pad dat mij raakt en inspireert. Wellicht is dat een 'state of mind', een attitude of nieuwsgierigheid in combinatie met openheid. Als artiest onontbeerlijk. Mijn muzikale output, netwerk en achtergrond kent veel vormen van wereldmuziek. Dit doe ik wel met mijn eigen artistieke manier en visie. Dat is namelijk het allerbelangrijkste: authenticiteit. Ik verken tradities en doe dan daar iets nieuw mee. 

De opzet van deze VOLfest concerten is wel anders. Hier boek ik musici die juist een traditie belichamen. In VOLfest werk ik samen met MeanderOmnium, Vollenhove Vooruit en de Ontmoetingscentrum aldaar. Het meest bijzondere zijn de kinderconcerten die de musici geven. Dat is echt heel erg speciaal en heb ik dan het idee dat we de wereld daadwerkelijk redden. De avondconcerten zijn dan weer intieme kleine parels”.

Activisme
Het werk van Mark gaat vaak gepaard met een activistische inslag. Zo droeg hij zijn laatste CD op aan de vrouwen van Afghanistan. Waar komt dat vandaan?

“Ik ben geen vrouwenrechten-activist, dat is aan de vrouwen zelf. Muziek is op zichzelf ook niet activistisch, maar muziek kan wel verbinden. Met mijn muziek geef ik een gevoel van liefde, en veel empathie. Ik trek me het lot van onderdrukte vrouwen wel aan, dat heeft misschien ook te maken met de stress die ik in Uganda meemaakte met mijn moeder en zus tijdens een straatblokkade met gewapende rebellen ten tijde van de coup van Idi Amin. 

Ik heb zeker wel een activistisch aard. Vandaar dat ik bijvoorbeeld 10 jaar in het bestuur zat van de Beroepsvereniging voor Improviserende Musici (BIM), en dat ik bij Jazz On The Sofa naast internationale topartiesten juist ook lokale artiesten een podium bied. Tijdens Corona heb ik een editie uitsluitend ingevuld met Zeister musici en ze ook compositieopdrachten gegeven. Dat lokale vind ik belangrijk: terug naar een menselijke maat”.

Hoe was die corona-periode voor je?
“Vreselijk. Een grote Tour naar Japan en Taiwan werd gecanceld. Maar in een crisis word je ook creatiever. Ik ben toen begonnen met eigen initiatieven in mijn eigen omgeving in Zeist. Daaruit zijn de Lotz Of Music serie in het Beauforthuis ontstaan en de Mark My Wor(l)ds concerten in Utrecht, Den Dolder en Zeist”.

Waar ben je het meest trots op in je muzikale carrière tot nu toe?
“Trots is een lastig woord. Ik ben er wel zeer trots op dat ik zonder talent maar met veel doorzettingsvermogen een goede fluitist mocht worden. Ook ben ik trots dat ik leraar ben op twee hogescholen. Maar waardering vind ik eigenlijk het belangrijkste: dat mijn mede-musici mij waarderen, dat mijn werk over de hele wereld wordt beluisterd. Ik ben trots op de muziek die ik heb uitgebracht (21 CD's). Mijn hipste CD is misschien wel de CD die ik twintig jaar geleden in Havana heb opgenomen, die klinkt na 20 jaar nog steeds actueel”.
 

Meer info is te vinden op de website van Mark: https://www.lotzofmusic.com/biography/