Zeist: dorp of stad?

8 april 2021
tekst: Steven Spaargaren, foto: Mel Boas

Is Zeist een dorp of is het een stad? Die vraag houdt me al langer bezig. Hans de Bree stelde dezelfde vraag op 1 maart 2014 in de rubriek Vraag en antwoord over Zeist op Zeistermagazine.nl. Hij krijgt daar nog steeds reacties op. Vroeger gold het criterium of de plaats al dan niet stadsrechten heeft. Maar dat is niet meer houdbaar. Is Zeist te groot voor een dorp en te klein voor een stad? Laten we dat eens gaan onderzoeken.

In de Nieuwsbode van 24 maart 2021 stond op de voorpagina een bericht over een petitie tegen verstedelijking. In de petitie worden mensen opgeroepen om zich te melden. De petitie is te vinden op beterzeist.com.
Hoe sta ik er nu tegenover? Laat ik het dorp en de stad tegenover elkaar zetten aan de hand van die petitie.

Inwoners pleiten voor het behoud van het dorpskarakter van Zeist. Mensen verzetten zich tegen verstedelijking. Dat slaat op de grote samenhangende bebouwing ingedeeld in straten. Help mee om de mooie en groene woon- en leefomgeving te redden. Alleen bouwen voor de stabiele lokale behoefte: 80-100 woningen per jaar is voldoende. Geen groen opofferen. De gemeente wordt verzocht om af te zien van de groei-ambitie van de regio. Af te zien van de verdere bebouwing van groene gebieden in en rond Zeist.

Daar staat tegenover de visie om verstedelijking en groei op te nemen in het beleid van de gemeente. Het college van Zeist denkt 200-300 woningen per jaar nodig te hebben. In de regionale plannen komen er 5.000 tot 10.000 woningen bij. Zeist wordt de grootste groeikern in de provincie na Utrecht en Amersfoort. In allerlei regionale visies staat dat Utrecht een metropoolregio zou moeten worden. Die moeten concurreren met andere regio’s in Europa. Daarom wil de overheid de economische groei aanjagen door meer bedrijven aan te trekken.

Hoe ervaar ik deze tegenstelling tussen dorp en stad? Het gaat hier om uitersten. Zeist behouden zoals het was (het dorp) tegenover een verstedelijking van de gemeente (de stad). Dat blijkt al aan het aantal woningen dat men wil gaan bouwen. De bestaande situatie handhaven tot meer bedrijven aantrekken. Een hek om Zeist zetten tot een speelbal van economische groei.

Ik neem een middenpositie in bij die tegenstelling. Ik zou een selectieve bescheiden groei willen nastreven. Zeist is geen dorp en geen stad. Het is een groot dorp of een kleine stad. Dat spreekt me juist aan bij Zeist. Het is allemaal te overzien. Het heeft niet alleen met het aantal inwoners te maken of je een plaats een dorp of stad kunt noemen Ook voorzieningen zoals de bibliotheek, het postkantoor en het aantal winkels maken een plek een stad of dorp.

Het gaat er vooral om hoe we met elkaar omgaan. Ook in een stadse omgeving kun je dorps met elkaar leven. Het is aan de Zeistenaren zelf hoe we dat doen en zullen gaan doen. Hoe groot of hoe klein Zeist ook is……