De onvoltooide

2 mei 2022
tekst: Henny Fokkema

In zijn roman ‘De onvoltooide’ zet Peter Nijssen Zeist en de omgeving op de kaart. In de roman zit de ik-figuur, de radioverslaggever Bernhard Nevens, in de roman Bern genoemd, tijdens de coronapandemie zonder werk en alleen thuis. Zijn zoon is op wereldreis, zijn dochter logeert bij haar vriend en zijn vrouw is bij haar moeder die vanwege corona zorg behoeft. Hij houdt zich opnieuw bezig met een map met oude notities, artikelen en  uitknipsels over kunstwerken die nooit zijn afgemaakt en waarover hij ooit een essay had willen schrijven. Vanuit een Vinexwijk in Leidsche Rijn neemt de schrijver de lezer op zijn wandel-, fietstochten mee de provincie Utrecht in.  Op een van deze tochten wordt hij op de fiets ingehaald door Wijnand Veldert uit Groenekan met wie hij in gesprek raakt en meerdere malen afspreekt. Tijdens de fietstochten, op een bankje of bij Bernhard thuis spreken zij over Bernhards onvoltooid gebleven essay, over onvoltooide kunstwerken en luistert Bernhard naar het levensverhaal van Wijnand Veldert.

Wat boeide mij zo aan deze roman? In de eerste plaats was ik geraakt door de geografisch nauwkeurige en bijna impressionistische beschrijvingen van het Utrechtse landschap, waardoor ik als onsportieve bankzitter sportief kon meefietsen met deze hard racende heren in gesprek en plezier beleefde aan het op de fiets door het afwisselende landschap gaan.  

Een ander vermeldenswaardig punt is dat de uitvoerige gesprekken over het leven van Wijnand en de zoektocht in oude mappen van Bernhard zo worden weergegeven dat ze me nergens verveelden. Daarnaast zijn er tal van intertekstuele verwijzingen die losjes in het verhaal zijn vervlochten. Een van de schrijvers die Wijnand in de gesprekken veelvuldig aanhaalt is de Franse dichter en filosoof Paul Valéry, waardoor de roman een diepere laag krijgt. Bij tijd en wijle resulteren de gesprekken tussen Wijnand en Bernhard in beschouwingen over kunst en het leven en soms komen de gedachtewerelden van beide mannen bij elkaar, want ook Bernhard heeft zich in zijn voorbereidingen voor het essay over “De onvoltooide” bezig gehouden met Valéry. De cadans van de fietstochten, de beschrijvingen van het landschap, de gesprekken en monologen van Wijnand wisselen elkaar levendig af en maken dat de roman op een boeiende wijze over wezenlijke zaken gaat.

And last but not least, misschien zegt het weinig over de roman, maar wel wat over Zeist dat het Slot wordt genoemd en dat van de Zeister dichter Kees van Domselaar zelfs een heel gedicht wordt geciteerd. Nou is het niet helemaal ongewoon dat Zeist in de literatuur voorkomt.  Zo kennen we van Johan de Meester, De zonde in het deftige dorp, werd de dichter Marsman in Zeist geboren en schreef de dichter Rutger Kopland “ Geluk was een dag aan een vijver’, een herinnering aan zijn verblijf bij zijn grootvader aan het Oranje Nassauplein. En dan in de zo juist verschenen roman “De onvoltooide”, de natuur van het Utrechtse landschap en de Zeister dichter Kees van Domselaar vereeuwigd in deze prachtig geschreven, opgewekte, slim gecomponeerde en tegelijk bijna briljante roman van Peter Nijssen.

Het boek is te koop bij Kramer & van Doorn en kost € 21,50