Vernieuwde wijk Kerckebosch

De wijk Kerckebosch is sinds 2009 compleet vernieuwd. Arnie beschrijft de ontwikkeling, de verschillende delen van de wijk en de ‘Roodkapjes’. “Onze wijk ligt midden in de natuur en ik word ‘s nachts regelmatig wakker door de roep van jagende bosuilen. Hun geluid klinkt ijzingwekkend in de stilte van de nacht”.

30 december 2024

tekst en foto’s: Arnie Della Rosa

Onze wijk ligt midden in de natuur en ik word ‘s nachts regelmatig wakker door de roep van jagende bosuilen. Hun geluid klinkt ijzingwekkend in de stilte van de nacht. Naast bosuilen zie je hier eekhoorns, boomklevers, puttersboomkruipers, pimpelmezen, koolmezen, gierzwaluwen, merels, lijsters, putters, vinken, roodborstjes, kauwen, kraaien, grote bonte spechten, zwarte spechten, buizerds, gaaien, roodborsttapuiten, heivlinders, eksters, haviken, reeën, hazelwormen en ga zo maar door. Je ziet ‘s avonds ook veel vleermuizen, waarvoor meer dan 100 vleermuiskasten in de wijk zijn opgehangen. De vos loopt in het bos achter ons appartementengebouw en ook de wolf is hier al een aantal keren in de buurt en zelfs pal voor ons huis gezien.

Geschiedenis Kerckebosch
Kerckebosch is vernoemd naar het Kerk- en armenbos dat in 1917 door de Rooms Katholieke kerk Rijsenburg uit geldnood werd verkocht aan de gemeente Zeist. Het gebied is 63 hectare groot oftewel 630.000 m2 en om het nog iets duidelijker te maken dat is 630 x 1.000 meter. De wijk grenst in het oosten aan het Zeisterbos en wordt in het noorden begrensd door de Woudenbergseweg, in het westen door de villawijk Hoge Dennen en in het zuiden door de spoorlijn Utrecht-Arnhem. De noordelijke grens wordt gevormd door de Jagerssingel die aansluit op de Oranje-Nassaulaan die weer uitkomt op de Arnhemse Bovenweg. Vanaf 1920 werd het Kerckebosch aan de Driebergseweg verkaveld en zo ontstonden de wijken Kerckebosch en Hoge Dennen.

Bewoning vóór 2009
Kerckebosch was wonen in het groen naast villawijk Hoge Dennen en grenzend aan het Zeisterbos en landgoed Heidestein. Net na de Tweede Wereldoorlog zijn er in Kerckebosch aan de Prinses Margrietlaan en Prinses Irenelaan 11 galerijflats met ruim 750 flatwoningen gebouwd, dit was voor 100 procent sociale huur. In de wijk woonden zo’n 2.350 mensen. Er werden ook flats met koopappartementen aan de Anna Paulownalaan, Sophialaan en nog enkele koop en vrijesector huurflats aan de Prinses Marijkelaan, Graaf Adolflaan en winkelcentrum Hoog Kanje gebouwd.

Op de luchtfoto kun je zien hoe de wijk er tot 15 jaar geleden uitzag. 

Opbouw van de nieuwe wijk en verlichting
In een mix uit onder andere vrije kavels zijn appartementen, rij-, patio-, rug-aan-rug-, kwadrantwoningen (blok van vier), zorgwoningen, prachtige vrijstaande en geschakelde villa’s gebouwd. Deze zijn gebouwd voor de oude én de nieuwe bewoners van deze diverse en levende nieuwe wijk. Woningcorporatie Woongroen zorgt voor betaalbare woningen voor mensen met een krappe beurs en omdat de term sociale woningbouw een stempel drukt op de mensen die er wonen spreek ik in mijn verhaal verder over Woongroen huur. De wijk telt ongeveer 3.120 inwoners tegen 2.350 vóór 2009 en bestaat voor 55% uit Woongroen huur en 45% uit vrijesector-woningen.

De wijk Kerckebosch bestaat uit zeven buurten tussen bos, heide en een parkachtig landschap dat in directe verbinding staan met de Utrechtse Heuvelrug en Landgoed Heidestein met een harmonische overgang van bebouwing naar natuur. Elke buurt heeft daardoor een eigen karakter en uitstraling en de buurten zijn van elkaar gescheiden door bos, hei en park. De buurten dragen de namen Bosrand, Bij de Hoge Dennen, Op de Hei, Stuifduinen, De Hout, Bosgaarde en De Boswachterij.

De Prinses Margrietlaan, Prinses Marijkelaan en de Kerckeboschlaan worden sinds 2012 ’s avonds verlicht door bijzondere ledverlichting-armaturen - die heel toevallig maar ook heel toepasselijk de naam “Roodkapjes” dragen. De ontwerpers van de wijk konden in 2012 bij het bedenken van deze straatverlichting niet bevroeden dat anno 2024 de wolf in de wijk, lopend onder de “Roodkapjes”, realiteit is. De verlichting boven de Kerckeboschlaan is energieneutraal en word geleverd door de zonnepanelen op het dak van het Christelijk Lyceum. De Roodkapjes dimmen automatisch van 23.00-05.00 uur.

Bij het aangaan van de straatverlichting worden aan het begin van de woonbuurten lichtbeelden van een vijftal dieren die in Kerckebosch leven op de grond geprojecteerd. Elk dier is in een cirkelvormige projectie afgebeeld met een andere achtergrondkleur en patroon: 1. de “wolf” (hoe is het mogelijk) zie je aan het begin van de Prinses Margrietlaan bij de splitsing Anna Paulownalaan, 2. op de Kerckeboschlaan bij de splitsing Prinses Alexialaan de “uil”, 3. bij de splitsing Prinses Catharina Amalialaan ​de “vleermuis”, 4. bij de splitsing Prinses Maximalaan de “zandhagedis” (in 01-10-2019 voor het eerst in het heidegebied gespot) en 5. bij de splitsing Prinses Mariannelaan de “vos”. Bijna iedereen die ik spreek weet van het bestaan van deze lichtbeelden niets af. 

De snelheidslimiet in de gehele wijk is 30 km per uur en voor de scholen 15 km per uur, maar daar schijnen maar weinig automobilisten, motoren, bromfietsen, fatbikes en speedpedelecs zich aan te storen. Volgens velen is het wachten op de grote klap doordat bewoners zelf maar ook leveranciers véél te hard rijden over smalle en kronkelige wegen met haakse bochten waarin de tegenligger niet te zien is. Dagelijks zien wij dat er voor ons appartement met kinderdagcentrum (15 km per uur) ook in het donker met en zonder licht veel te hard en vaak harder dan 60/80 km per uur gereden wordt.

Schaapskudde verdwenen
Toen wij in april 2022 in de wijk Kerckebosch kwamen wonen konden de honden nog lekker door het bos hollen omdat het één groot losloopgebied was en dagelijks liepen wij richting Austerlitz. Sinds begin 2023 de wolf hier rondsluipt en al zo’n 17 schapen gedood heeft trekken reeën verder en geldt vanaf de buurt Bosgaarde richting Austerlitz een aanlijngebod. De schaapskudde is door moordpartijen van Bor de wolf én blauwtong verdwenen waarmee een jarenlange traditie van de levende Kerststal bij de schaapskooi op Heidestein tot verdriet van duizenden bezoekers is geëindigd. 

Binnenbos
Midden in de wijk (in het oude binnenbos) ligt de Multifunctionele accommodatie “Binnenbos” die dé ontmoetingsplek voor de wijk Kerckebosch Zeist-Oost is. Het gebouw biedt onderdak aan een wijkservicepunt, huisartsen, een apotheek, fysiotherapiepraktijk, logopedist, huidzorg, mensendieck, beautypraktijk, een muziekschool en gymzalen. De sportzalen zijn er voor de scholen en na schooltijd voor de wijk en verenigingen. In de woningen op de 1e en 2e etage hebben 42 cliënten van Abrona hun thuis.

Lanen in de wijk

1. Prinses Margrietlaan (bouw 1962, renovatie 2020) tegenover landgoed Heidestein ligt het Woongroen huurappartementengebouw Zwaluwnest (de oude Geroflat/flat 11). Het is de enige van de 11 galerij flats welke na de sloop overeind gebleven en grondig renoveerd is. In het Zwaluwennest is het Wijkinloophuis Kerckebosch gevestigd.
2. Prinses Marijkelaan (bouw 1960-2024)
3. Kerckeboschlaan (bouw 2010-2024) meandert 900 meter lang als hoofdontsluitingsweg door onze boomrijke wijk naar de verschillende buurten.
4. Prinses Alexialaan in (bouw 2010-2024) 
5. Prinses Arianelaan (bouw 2010-2023) 
6. Prinsessenhof (bouw 2020)
7. Prinses Catharina Amalialaan (bouw 2015-2018)
8. Prinses Maximalaan (bouw 2015-2018) 
9. Prinses Mariannelaan (bouw 1952-2020) 
10. Graaf Lodewijklaan (bouw 2010-2020) 
11. Waldeck Pyrmontlaan (bouw 2010-2020) 
12. Hoog Kanje (bouw 1920-2020) 
13. Graaf Adolflaan (bouw 1961) 
14. Sophialaan (bouw 1932-1960) 
15. Anna Paulownalaan (bouw 1965) 

De volledige en zeer uitgebreide versie van dit verhaal en mijn presentatie op burendag 2024 kun je vinden op https://www.als-bomen-en-stenen-konden-praten.com/wandelverhalen-meer/vernieuwde-wijk-kerckebosch-zeist-oost

Vergezeld van veel foto’s loop ik van de ene laan en buurt naar de andere en je zult verwonderd zijn over de diversiteit aan woningen en appartementengebouwen die je allemaal per laan en wijk en op dronebeelden in de fotogalerij https://www.als-bomen-en-stenen-konden-praten.com/galerij onder de kopjes “Kerckebosch in vogelvlucht” en “De Lanen in Kerckebosch” kunt terugvinden.