1 juni 2018
tekst: Henny Fokkema, foto: Kees Linnenbank
Als ik vertel dat ik in Zeist woon, dan reageren mensen “oh, dan woon je mooi, schitterende omgeving met bossen en het is ook een deftig en rijk dorp”. Steevast antwoord ik:” tja, het is inderdaad een weldadige omgeving, maar een rijk dorp, dat zou ik niet willen zeggen, want er wonen niet alleen maar rijke mensen als je dit met rijk bedoeld.”
“He, dat ik had ik nou nooit gedacht, hoe kan dat nou?”. “Hoe dat kan, dat weet ik ook niet, maar buiten de mooie koophuizen leeft ca. 28% van de inwoners van een minimum- of net modaal-inkomen”. De vragensteller die zoals u begrijpt van buiten Zeist komt, is hooglijk verbaasd en kijkt mij aan met een blik, vertel me hier eens iets meer over. En ik steek van wal.
“In Zeist leven ca. 900 schoolgaande kinderen in gezinnen die moeten rondkomen van een minimuminkomen, 130% van de geldende bijstandsnorm.”
“Maar er zijn toch goede scholen in Zeist?” valt de vragensteller me in de reden.
“Ja, dat is zo”, vervolg ik, “maar ook in Zeist is het net zoals in de rest van Nederland dat de sociaaleconomische afkomst van de kinderen een stempel drukt op hun onderwijsloopbaan en dat de financiële thuissituatie invloed heeft op de leerprestaties van kinderen. Deze economische ongelijkheid kom je ook dagelijkse tegen in Zeist. Zoals je zegt Zeist is een rijk dorp. Bijvoorbeeld er zijn wel meer dan tien huiswerkbegeleidingsinstituten, maar die zijn er alleen voor kinderen van ouders die het kunnen betalen en ernaar streven om hun kind zo hoog mogelijk in het vervolgonderwijs te laten instromen. Bij kinderen uit arme gezinnen is voor zo’n begeleiding geen geld. Uit onderzoek is gebleken dat kinderen uit een lage sociaaleconomisch achtergrond bij de overgang van de basisschool naar het voortgezet onderwijs sneller kiezen voor een lager schooltype. Soms spelen louter financiële overwegingen een rol in de keuze voor arbeidsmarktgerichte studierichtingen, de ouders vinden dat hun kinderen dan sneller geld zouden kunnen verdienen. En in Zeist speelt dat ook”, zo leg ik aan mijn vragensteller uit.
“En wat wordt daar dan in het relatief rijke dorp Zeist aan gedaan? Het is toch wel heel beroerd dat anno 2018 die kansenongelijkheid voor schoolgaande kinderen ook in jullie dorp bestaat?”.
“We proberen met lapmiddelen te helpen. De gemeente geeft een subsidie waarmee de Stichting Leerkansen Zeist extra schoolkosten vergoedt”.
“Extra schoolkosten, de scholen zijn toch gratis?”, hoor ik de vragensteller opnieuw verbaasd vragen.
“Inderdaad de scholen zijn in Nederland gratis, maar de vrije schoolkeuze van ouders en leerlingen en vooral de vrije inrichting van onderwijs heeft ervoor gezorgd dat het onderwijs een quasi-markt geworden is. Ouders moeten via een ouderbijdrage betalen voor schoolkampen, schoolfoto’s, vergoeding voor de materiaalkosten, enz. Naast de problemen die schoolrekeningen voor armlastige ouders veroorzaken, is het voor de kinderen in sociaal opzicht heel naar wanneer zij buitengesloten worden van schoolse activiteiten omdat hun ouders niet in staat zijn de rekening te betalen”.
“ Ik heb zelf twee kinderen in het voortgezet onderwijs, maar ik heb daar nooit bij stilgestaan, dat de portemonnee van de ouders zo’n grote impact heeft op de talentontwikkeling van een kind. Onze oudste gaat nu naar de middelbare school, tweetalig, dat kost ons 500 Euro extra en we moeten een laptop betalen. Hoe doen ouders met weinig geld dat dan?”.
”Dat is ook een heel groot probleem als de scholen daar zelf niets aan doen. Ouders met een minimuminkomen kunnen een aanvraag doen bij de Stichting Leerkansen Zeist die dan de extra schoolkosten en de laptop aan de school vergoedt. Het zou natuurlijk veel beter zijn als we naast onze mooie bossen en onze mooie omgeving in Zeist een schoolcontext en leerklimaat konden creëren waarin alle kinderen met gelijke kansen en zonder belemmeringen een schooldiploma kunnen halen dat bij hun talenten past”.