Op 14 september worden er op de Oude Algemene Begraafplaats van Zeist een aantal kunstwerken onthuld van de 87-jarige kunstenares Lilo Glerum-Baumgartner (1937). Maarten sprak met haar.
8 september 2024
tekst en foto: Maarten Bos
Het Zeistermagazine ontvangt soms mails waarin bijzondere gebeurtenissen worden aangekondigd. Het is dan natuurlijk de bedoeling om zo'n happening te laten beschrijven in het magazine. Niet aan alle verzoeken tot publicatie kan worden voldaan. Meestal wordt de vraag om aandacht te besteden aan een evenement neergelegd bij één van de columnisten. Zo ontving ik een bericht van de redactie waarin mij gevraagd werd een stukje te maken over de onthulling van een aantal kunstwerken in Zeist van de 87-jarige kunstenares Lilo Glerum-Baumgartner (1937). Omdat het een gebeurtenis betrof die bijzonder genoeg was, wilde het magazine erover publiceren. En ik wilde me er wel aan wagen.
Onthulling
De onthulling van de betreffende kunst moet nog plaatsvinden. Het zal gebeuren op 14 september op de Oude Algemene Begraafplaats van Zeist. Dat is ook Open Monumentendag. De lezers van het Zeistermagazine kunnen er dus voor zorgen dat ze erbij zijn! Deze werken van Lilo zijn speciaal gemaakt voor de Begraafplaats. De kunstenares heeft veel kunst gemaakt over deze specifieke locatie. Haar werk komt te hangen in het Poortgebouw van de dodenakker. Ik sprak met Glerum voorafgaande aan de gebeurtenissen van 14 september. Daardoor kreeg ik de mogelijkheid in te gaan op de achtergronden van haar scheppende werk.
Begraafplaatsen
Lilo is geboren in Zurich in Zwitserland. De natuur is daar met de Zuricher See en de Alpen overweldigend. Een van de grote inspiratiebronnen voor mevrouw Glerum is dan ook de natuur. Haar vader, zo vertelde ze mij, nam haar altijd mee de wijde natuur in. Zo is dat gekomen. Een andere grote fascinatie van Lilo zijn begraafplaatsen. Als kind bezocht ze met haar ouders al kerkhoven. Er bestaat een foto van Lilo in een wandelwagen op een Zuricher begraafplaats. "Tot in Japan heb ik dit soort plekken bezocht. En de Oude Algemene Begraafplaats in Zeist is wel heel bijzonder. Die heeft veel indruk op mij gemaakt. Ik heb gedurende ruim 10 jaar, vanaf 1993, allerlei kunstwerken gemaakt over deze locatie. In 2004 werd veel daarvan tentoongesteld in het Poortgebouw. Enige tijd geleden zocht ik contact met de Stichting Oude Algemene Begraafplaats Zeist en bood hen aan een drietal werken permanent tentoon te stellen op de plek waar ze thuishoren: het Poortgebouw. De werken komen nu weer thuis nadat ze op 14 september onthuld zijn", zo legde Lilo aan mij uit.
Vakantie
Lilo werd dus geboren in Zwitserland, in 1937. In 1953 ontmoette ze haar latere man Jan Glerum toen die met zijn ouders in het Alpenland op vakantie was. Ze schreven elkaar brieven. Ze volgden allebei hun studies en in 1960 kwam de latere mevrouw Glerum naar Nederland. In 1962 trouwde zij met Jan. Ze kwamen in Zeist te wonen en kregen drie kinderen. Lilo is nu weduwe. Ze zei tegen mij:" Ik schilderde en tekende altijd al, ook als kind. Het eerst hield ik me bezig met boerenschilderkunst, motieven die ik aanbracht op bijvoorbeeld kleerhangers. Toen we in Zeist woonden ging ik mijn horizon verbreden en leerde ik via de Werkschuit aan de Egelinglaan vanaf 1976 allerlei technieken bij. Ik werk nu met etsen, tekeningen, aquarel, acryl, olieverf, zeefdrukken en meer recent heb ik me toegelegd op frottages. Ik zal je straks vertellen wat dat zijn. Na de Werkschuit volgde ik de Nieuwe Academie voor Beeldende Kunsten in Utrecht en tenslotte ging ik ook veel lesgeven, bij de Stichting Welzijn Ouderen in Zeist en de Akker in De Bilt. Dat wat ik eerst als liefhebberij deed werd dus gaandeweg steeds professioneler en ik heb meer dan eens geëxposeerd, bijvoorbeeld in 1997 in de toenmalige Vleugelgalerie van Slot Zeist".
Frottages
Lilo: "De werken die ik nu aan de Begraafplaats geef zijn frottages. Wat zijn dat? Nu, je legt in dat geval een papier op een voorwerp en tekent op het blad met krijt of potlood. Het object komt dan, omgekeerd, op het papier tevoorschijn. Dat geeft mooie resultaten. Wat nu in het Poortgebouw te zien zal zijn is een dwarsdoorsnede van het werk dat ik van 1993 tot 2004 maakte van de Oude Algemene Begraafplaats. Ik vind het heel leuk dat mijn frottages voor het eerst te zien zullen zijn op Open Monumentendag, dat wil zeggen een dag waarop de Begraafplaats te bezichtigen zal zijn voor iedereen. En deze plek is zo de moeite waard met het groen, de grafmonumenten, de grafkelders, de smeedijzeren hekwerken en de nummerpaaltjes. De Oude Algemene Begraafplaats is Rijksmonument en enkele van de grafmonumenten zijn dat ook".
Blij
De Stichting Oude Algemene Begraafplaats Zeist was maar wat blij met het aanbod van Lilo Glerum. Bestuurslid Bronia Okhuijsen-Schumacher (74) vertelde me: "Lilo heeft onze Begraafplaats uitgezocht vanwege de bijzondere sfeer die er heerst. Het complex stamt uit 1829. Alleen al het Poortgebouw is bijzonder. In 1825 werd in Nederland bepaald dat de doden van woonkernen boven de 1000 inwoners voortaan buiten de bebouwde kom begraven moesten worden en niet meer in of rondom de kerk in het dorp of de stad. De Begraafplaats aan de Bergweg lag in 1829 buiten de bebouwing van Zeist. De eerste begrafenis vond plaats in 1829. De laatste ter aardebestelling was in 1965. Deze locatie loopt over van historie. Het is hier heerlijk dwalen".
Putdeksels
Naast de begraafplaatsen was de natuur altijd een belangrijke bron van inspiratie voor Lilo Glerum, zo legde ze mij uit. Zo maakte ze tal van etsen van paardenbloemen. Deze bloem fascineert Lilo in al zijn groeivormen. Op haar vele reizen ontdekte de kunstenares vervolgens putdeksels. "Dat zijn kunstwerken op zich. Ik leg er mijn papier overheen en maak er frottages van. Zo heb ik werk van putdeksels gemaakt uit het geboortedorp Borgonovo van de Zwitserse schilder en beeldhouwer Alberto Giacometti. Die leefde van 1901 tot 1966 en werkte voornamelijk in Parijs maar ook in Zwitserland. Nadat ik met de Begraafplaats in Zeist druk was geweest ben ik me met deze deksels gaan bezighouden. Zoals je inmiddels begrijpt heb ik zeer veel verschillende kunstvormen beoefend".
Inspirerend
Een inspirerend gesprek met een bejaarde kunstenares die ondanks haar gevorderde leeftijd bijzonder levendig over haar leven en werk kan vertellen. In haar woning hangen prachtige voorbeelden van haar werk maar ook andere kunstwerken waaronder, als ik het goed heb gezien, iconen.
De onthulling van de kunst van Glerum in het Poortgebouw is aanstaande zaterdag 14 september om 12 uur. De Begraafplaats ligt aan de Bergweg 21-23. De locatie is gewoonlijk van 10 tot 16 uur te bezoeken.
De Open Monumentendagen zijn dit jaar op 14 en 15 september. Zeist sluit aan op de landelijke thema's van dat weekend, namelijk dat van routes, wegen en verbindingen. Er zijn vele monumenten open waarvan sommige normaal niet voor het publiek toegankelijk zijn. Zo kun je terecht bij Slot Zeist, het Hernhutter Huis, een woning aan het Broederplein, een voormalige zilverfabriek aan de Karpervijver (met ondersteuning door de Zilverkamer Zeist) en dus ook de Oude Algemene Begraafplaats Zeist. De moeite waard.
|
|
|