1 december 2017
tekst & foto’s: Annemiek Verstappen
Of ik een stukje wil schrijven over een nieuwe invulling van het V&D pand in Zeist. Ja, dat wil ik wel, maar dan gaat het niet alleen over het leegstaande pand. Ik kan heel veel creatieve opties bedenken, zie leuke ideeën langskomen op Facebook (Primark of Hudsons Bay er in) van allerlei betrokken bewoners…maarre…dat zijn pleisters en/of utopieën….
Maar wat dan wel?
Dat is niet zo eenvoudig. Ik ga wat zaken die nu in centra spelen uitleggen, en mijn visie geven. En dan volgt een invulling vanzelf!
Wie ben ik? Annemiek Verstappen, van origine goudsmid, had een sieradenwinkel in Zeist en was er vanaf 2010 centrummanager. Medio 2012 werd ik, mede door mijn innovatieve inslag gevraagd om het pilotproject ‘het nieuwe winkelen’ te draaien in Veenendaal. Erna volgden nog een aantal projecten in andere steden Sinds 2013 hou ik me fulltime bezig met centra en heb ik veel kennis vergaard over retail, innovatie, smart cities en centrummanagement.
Vanaf 2008 is duidelijk geworden dat er in Nederland veel teveel winkels gebouwd zijn, de crisis zorgde voor veel leegstand. In eerste instantie vrijwel overal in Nederland, maar nu de economie aantrekt vullen winkels zich weer in grote en historische steden. Bezoekers vinden deze steden de moeite waard vinden om een dagje te (fun)shoppen. De middelgrote centra zonder historische kern hebben het heel zwaar: lees Zeist.
Middelgrote centra moeten dus actie ondernemen om nog interessant te blijven. Het aantal winkels terugbrengen naar een niveau dat ze alleen hun eigen bevolking kunnen bedienen is een optie, maar ook kijken wat het eigen DNA is en daar een strategie op maken. Naar voorbeeld van Veenendaal of Eindhoven. Kiezen dus!
Het DNA van Zeist? Als ik mijn familie (uit het zuiden) vraag wat ze van Zeist vinden zeggen ze allemaal: ‘groen, wat is het hier prachtig groen, zoveel bomen en bos’. En ze weten ook allemaal dat wij het antroposofische middelpunt van de wereld zijn; duurzaam, WNF, Triodos, de antroposofische PABO. En we zijn relatief ouder, de bevolkingspyramide toont dat 50+ het best vertegenwoordigd is. Groen (as in veel bomen en planten), duurzaam en een wat oudere doelgroep; et voilà…het DNA.
Hoe mooi zou het zijn als de gemeente hier op in zou zetten. Dat zij vanaf nu alle openbare gebouwen echt duurzaam bouwt of verbouwt, volgens de nieuwste inzichten. Dus innovatief, nul-op-de-meter en van het gas af, met groene daken en vertical gardening. Ook woningbouwverenigingen en bedrijven zouden hiertoe aangezet moeten worden. Vervolgens zet de gemeente zich ook actief in om bedrijven die deze kernwaarden al hebben naar Zeist te krijgen. Door ze te helpen en te faciliteren. En ook door de randvoorwaarden voor dit soort bedrijven op orde te hebben, dus overal glasvezel, geschikte duurzame panden en een goed ontsluiting vanaf elke kant waar je Zeist binnenkomt. En communiceer erover!
En dan het centrum: Belcour is het middelpunt maar er is weinig groen en duurzaamheid te bekennen. Terwijl mensen juist gelukkiger worden wanneer ze verblijven in een groene omgeving. Mensen komen om te ‘runshoppen’, in plaats van funshoppen. Ook in het centrum moeten die kernwaarden terug komen: groene daken daar wat dat kan, overal zonnepanelen, verduurzaamde winkels. Ondernemers weten hoe ze de consument ultiem kunnen ontzorgen (bezorgdienst) en verwennen. En vooral geen haast…want in Zeist onthaast je, in een groene en duurzame oase! De muren van Belcour worden voorzien van groen middels vertical Gardening. We gebruiken er planten die vlinders en bijen aantrekken. Alle boomspiegels en ander openbaar groen wordt voorzien van aantrekkelijke en bloeiende planten en bloemen. En de auto wordt uiteraard zoveel mogelijk geweerd uit het centrum.
Als laatste de V&D. Ik ben ervan overtuigd dat wanneer je een visie zo structureel doorvoert, er vanzelf de juiste winkels en ondernemers komen omdat ze geld kunnen verdienen. Breek het gebouw meer open, plaats een glazen dak zodat er daglicht naar binnen kan en er planten kunnen groeien. In de randen op de begane grond kunnen er dan winkels komen, shop in shop. Maak pleinen: een foodplein, een modeplein (duurzaam graag), een horecaplein (biologisch uiteraard). Op de verdiepingen kunnen zich kantoren of duurzame bedrijven vestigen. Zorg dat het totaal zo bijzonder, mooi en innovatief is dat bedrijven zich er graag willen vestigen en de consument er graag komt, verblijft en terugkomt!
En aan de gevel uiteraard vertical gardening….
U vergist zich volkomen
U vergist zich volkomen. Het Belcour is niet het centrum van Zeist, het is een grote misinvestering, het had er nooit mogen komen.
Uw iddeeën zijn luchtfietserij. Zeist heeft maar 50.000 inwoners. Utrecht is de grote trekker, Zeist is een forensen dorp. Het Centrum staat vol foeilelijke gebouwen. Het gevolg van 40 jaar eigengereidheid en twijfelachtige banden met de projectontwikkelaars.
Als antwoord op U vergist zich volkomen door Anonymous (lezer)
Het centrum van Zeist
De opmerking van Anonymus deed mij me realiseren hoezeer het centrum van Zeist de afgelopen decennia is veranderd - en vaak niet te goede. Ik ben grotendeels opgegroeid in Zeist en er weggetrokken toen ik ging studeren. Ik woon nu in Utrecht, maar komen regelmatig in Zeist. Hoe jammer is het dat bijvoorbeeld en vooral op de Slotlaan, de Hogeweg en de Voorheuvel zoveel karakteristieke panden zijn gesloopt te gunste van kleurloze en karakterloze „schoenendozen”! Men lijkt niet eens de moeite gedaan te hebben iets te ontwerpen dat aansluit bij de andere bebouwing, of het moesten de andere „schoenendozen zijn” zijn.
Terugdenkend aan het Weeshuis: wat hadden er nu niet een aardige dingen in dat gebouw kunnen worden georganiseerd!
Het V&D-gebouw hoort natuurlijk ook in die rij, maar het zou kapitaalvernietiging zijn om het te slopen. Maak er iets kleinschaligs van, een paar kleine winkels, misschien iets cultureels, en bovenin appartementen. En als ik toch bezig ben: als betrekkelijk buitenstaander lijkt mij Belcour niet echt een groot succes. Afgezien nog van de huizen die ervoor gesloopt zijn.
V&D gebouw
De lobby zet vol in: De Zeister gemeenschap moet de problemen van een vastgoedondernemer oplossen. De Lobbyisten willen dat Zeist haar Klinker, dat door de gemeenschap is betaald met een waarde van 20 miljoen, afbreekt en nog eens minstens 20 miljoen gaat investeren in het V&D gebouw. Daar boven op komt dan nog de eventuele aankoop prijs van deze 13000 m2 of de jaarlijks terugkerende huursom toch minstens 1.000.000 (1 miljoen euro per jaar). Dat zal dan ten koste gaan van Zorg, onderwijs, groenonderhoud en sport ..
[rest verwijderd door redactie]
Heel leuk idee.
Heel leuk idee. Inderdaad geënt op een aantal kenmerken die Zeist heeft. Het heeft echter ook de kenmerken die in de eerste commentaar zijn verwoord. Wat willen de bewoners van Zeist? Wat de winkeliers en ander ondernemers? Wat zoeken mensen die in Zeist willen blijven wonen? Wat zoeken mensen die in Zeist willen komen wonen? Met het antwoord op deze vragen beveel ik aan om aan de slag te gaan. De bibliotheek en de muziekschool in het gebouw, dat er nu voor ze is laten zitten (of het gebouw renoveren, resp afbreken en gericht op de wensen van de gebruikers ervan herbouwen, als "zij" er nu niet tevreden mee zijn). V&D ombouwen tot betaalbare huurappartementen.
Bestemming V&D
Of Zeist een centrum heeft en waar dat dan is, is een weinig productief discours.
Wat Annemiek stelt dat en weinig groen is in het winkelgebied lijkt waar, maar met de ingrepen van de laatste tijd komt dit er al beter uit te zien. Wat niet wegneemt dat haar pleidooi om ook de gevels met groen te sieren van harte ondersteund mag worden.
Gegeven het feit dat onze Zeister bevolking veel woningzoekenden kent, waaronder ouderen maar ook veel jongeren zou het zeer aan te bevelen zijn om V&D-verdiepingen 1 en 2 geschikt te maken voor bewoning en dan gericht op beide boven genoemde groepen. Dus in niet te grote appartementen, dan kunnen er vast flink wat gerealiseerd worden.
Het argument dat er geen daglicht zou zijn wordt terecht door Annemiek getackeld. Breek het dak open. Doe dat boven de huidige liften, zorg voor aantrekkelijke open groene galerijen.
Zie hoe geslaagd het oude gemeente kantoor Slotlaan 20 is verbouwd tot appartementen. Het kan dus als je wilt en er een goede architect op zet.
De lagen parterre en kelder kunnen prima zakelijke ruimten blijven. Maar daar boven wonen bied ruimte voor een flink aantal woningzoekenden en hun in en uitgaan zal de levendigheid op dit stukje Zeist op niet winkelmomenten zeker bevorderen.
Dan nog even over het idee om er bibliotheek en Muziekschool in te vestigen.
Allereerst de maatvoering: beide functies zouden het af kunnen met één vloer oppervlak.
Of het logisch is om deze functies opnieuw midden in een primair woon-/ winkelgebied te plaatsen is een tweede vraag. Zou ik mij bij een bibliotheek daar nog iets bij kunnen voorstellen, als het argument is halen en brengen van boeken doe ik in één ruk samen met de boodschappen. En een leescafé is niet veel anders dan de leestafel zoals we die ook bij andere ondernemers gericht op koffie en ontmoeting kunnen aantreffen.
Maar voor muziekonderwijs is een centrumlocatie zeker geen must. Met het nu één organisatie zijn van Werkschuit/Kunstenhuis met de Zeister Muziekschool is het fysiek bij elkaar brengen van deze kunstinstellingen een lovenswaardig streven.
Maar je moet je toch niet voorstellen dat de dagelijks honderden bezoekers van de het Kunstenhuis met hun auto’s vol schilderdoeken en of beeldhouwwerken naar het centrum moeten komen.
Nog los van de veel zwaarder op de begroting drukkende huisvestingslasten.
Neemt u van mij aan dat de huurlast van het KunstenHuis belangrijk lager is dan de vierkante meterprijs van de vestiging op de Egelinglaan.
Het daarom verhogen van subsidie lijkt mij niet het eerste waarop een gemeenteraad zit te wachten. Zelfs al gaat het ons financieel beter zulke verplichting lopen wat langer dan onze conjuncturele schommelingen.
Bij de laatste financiële crisis terug waren het ook de Muziekschool en Kustenhuis die allebei mochten inleveren.
Voor het samen huisvesten van deze twee zijn echt beter plekken in Zeist.
Ad van Strien, voormalig directeur Werkschuit/Kunstenhuis.
Wat Annemiek beschrijft is
Wat Annemiek beschrijft is eindelijk een idee dat ‘andersom’ denkt. Ketens als hudsons bay hebben we al genoeg, juist in grote steden als Utrecht. (daarnaast kampen zij ook met flinke omzetdaling en rode cijfers dus dat zal m sowieso niet worden). Kleinere boetiekjes met hippe spullen en gezellige eetcafe’s, een goede borrelbar en bovenin evt appartementen dat is wat Zeist nodig heeft. Dat alles in een oase van groen! Voor de jongere generatie (die toch ook meer vanuit utrecht hier naartoe trekt) bijvoorbeeld een foodcourt a la de hallen in Amsterdam/ rotterdam of zelfs Kopenhagen.