3 augustus 2020
tekst: Steven Spaargaren; foto: Pixabay
Enige tijd geleden zag ik een artikel Biologisch boeren, dat is de oplossing in mijn krant Trouw van 11 juli 2020. Ik werd gegrepen door die kop. Er wordt een oplossing geboden voor de landbouw. De boeren hebben steeds beter het protesteren ontdekt. De schrijver Kees van Veluw is landbouwsysteemkundige en werkt bij het Louis Bolk Instituut. Hoe komt zo’n man tot zo’n conclusie? Dat vraagt nader onderzoek.
Kees van Veluw werkt bij het Louis Bolk Instituut in Bunnik. Hij werkt daar als adviseur Duurzame Veehouderij en is een van de 32 medewerkers op het gebied van Landbouw. Het Instituut is een middelgrote onderzoeks- en adviesorganisatie in Bunnik, opgericht in 1976.
Zij richten zich op natuur-inclusieve landbouw en positieve gezondheid. Daar kan toch niemand op tegen zijn.
Terug naar het artikel. We doen ontzettend moeilijk in de landbouw. Al een jaar worstelen we met de vraag hoe we de stikstof echt terug moeten brengen. We moeten het opwarmende klimaat tegengaan en de biodiversiteit redden.
De schrijver vat het goed samen: “We blijven maar ronddolen in dezelfde oplossingsruimte met hier en daar een plusje en een minnetje en denken dat we het dan oplossen. We blijven maar denken in deeloplossingen, terwijl er een systeemverandering nodig is.” Dat spreekt mij aan.
De nieuwe Green Deal van de Europese Unie wordt erbij gehaald “met als doel om in 2030 het gebruik van kunstmest met 20 procent en van bestrijdingsmiddelen zelfs met 50 procent terug te dringen. En daarnaast om 30 procent van het Europese landbouwareaal om te vormen tot biologische landbouw.” Dat spreekt me nog meer aan.
Nederland loopt wat dat betreft achter bij de rest van Europa. Volgens Wikipedia loopt ons land qua landbouwareaal dat biologisch beplant wordt met 4,1% (70.000 hectare) in 2020 achter op andere Europese landen als Duitsland, Oostenrijk, Denemarken, Zweden en Estland. Begin 2020 telde Nederland 1.952 landbouwbedrijven die biologisch gecertificeerd zijn bij Skal Biocontrole, aldus Wikipedia.
Als het om biologisch boeren gaat bevindt Nederland zich op een van de laagste plaatsen in Europa. Terwijl we altijd horen dat ons land voorop loopt. Met onze Wageningen Universiteit in het middelpunt. De werkelijkheid is anders.
We worden ingehaald door de rest van Europa. Terwijl we als Nederland onze eigen positie moeten kennen. Als een underdog gaan we er tegenaan. Laten we ons boerenverstand gebruiken. Laten we de boeren eerlijk betalen. Met biologisch boeren komen we verder.
In Zeist is er De Groene Schuur: een initiatief waarbij biologische (dynamische) groenten en fruit van eigen bodem rechtstreeks door een groep consumenten bij de boeren worden ingekocht. Ook zie je supermarkten zoals Albert Heijn zich steeds meer richten op biologische producten.
Als ik boodschappen doe, ga ik me nog meer richten op biologische producten. Ik ga meer betalen voor biologische producten. Dat is de trend en daar voel mij goed bij. Als nog meer mensen hetzelfde gaan doen, gaat er iets veranderen in de wereld. Er is nog heel wat te doen in de wereld.
 |
Volgende column: Leven tussen Leegte en Liefde |
Follow the money / money follows
Inderdaad is er een systeemverandering nodig. En juist in Wageningen. Dat is de universiteit met de grootste 'derde geldstroom': grote bedrijven betalen het onderzoek en de salarissen. Multinationals hebben er hun eigen laboratoria. Ze zorgen ervoor dat Nederland, dit piepkleine landje, de tweede landbouwexporteur van de wereld is. Hoe kan dat? Dat kan doordat Nederland de grootste sojaimporteur van de EU is. Tientallen miljoenen dieren worden hier gevoerd, het vlees en de zuivel geëxporteerd, en de mest blijft achter, plus het kleine deel dat we zelf opeten. Die soja wordt door multinationals uit Brazilië gehaald. Niet zo goed voor de CO2-uitstoot om de Amazone plat te branden voor soja, maar ja, wij willen de beste boeren van de wereld hebben. Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Ook de inheemse stammen vallen om, ze worden uitgemoord door Bolsonaro's houtkappers, en hun leefgebied, het regenwoud, wordt gesloopt. Ook kleine vissersdorpjes aan de kust worden gedeporteerd voor de sojahavens die Nederlandse ingenieurs aanleggen.
Dus het is een heel systeem van geld verdienen, heel veel geld. En heel veel schade. "Omdat wij de wereld moeten voeden" - terwijl de dokters juist zeggen: eet alsjeblieft minder vlees en zuivel, anders is de zorg niet meer te betalen.
Maar als je in je hoofd het systeem verandert, volgt het geld vanzelf. Dan ga je naar de biologische winkel want dan weet je dat voor de kaas het veevoer niet uit de Amazone komt, maar in Nederland wordt verbouwd.
Wat duurder, maar dat is vooral schaalnadeel. Dus als we het allemaal zo doen, wordt het efficiënter verwerkt en verhandeld, dus goedkoper. Maar nooit tornen aan een hogere prijs voor de boer. Zodat die niet de lasten van industriële productie hoeft af te wentelen op dieren, bodem, water en lucht.