Zeist in de Middeleeuwen

16 juni 2023
tekst: Ar Stramrood

De meeste Zeistenaren zullen wel eens van de ridder Godfried van Seijst gehoord hebben, voornamelijk dankzij de Godfried van Seijstlaan in de wijk Kersbergen. Deze Godfried is de oudst bekende inwoner van Zeist. Hij wordt vermeld in een oorkonde uit het jaar 1165, maar verder weten we vrijwel niets van hem. Honderd jaar later leeft­ er weer een Godfried van Seijst, ongetwijfeld een nazaat van de Godfried uit 1165 en ook van hem is weinig bekend. We kennen alleen de namen van zijn kinderen Johan, Petronella, Aleijdis en Hillegonda en we weten dat hij een ridder was.

Historici gaan ervan uit dat dit geslacht van Seijst in de loop van de veertiende eeuw uitsterft. Een geslacht dat zijn naam ontleent aan de plaats Zeist, maar waarover weinig bekend is en dan ook nog uitsterft, dat prikkelde mijn nieuwsgierigheid. Er zou toch meer in de oude archieven te vinden moeten zijn? En zo begon mijn onderzoek naar deze Godfried en zijn nakomelingen. Een onderzoek dat bijna twee jaar heeft­ geduurd en verrassende uitkomsten hee­ft opgeleverd, die zijn verwerkt in een boek dat eind dit jaar verschijnt.

Het boek met de titel Het middeleeuwse riddergeslacht van Seijst gaat over dit geslacht van Seijst, dat helemaal niet uitster­ft, maar waarvan nakomelingen tot ver in de zeventiende eeuw zijn teruggevonden. En niet alleen in Zeist en omgeving, maar ook elders in Nederland. In het eerste deel van het boek kunt u hierover meer lezen en maakt u onder andere kennis met Johan van Seijst, grootgrondbezitter in Zeist, met de richter Johan van Seijst in Amerongen, met de rentmeester Jan van Seijst in Hengelo (Gelderland), met Petronella van Seijst, abdis van het Vrouwenklooster in de Bilt, met Nicolaes van Seijst, stads-advocaat van Leiden en secretaris van de Universiteit aldaar, met Jan Ottensz van Seijst, stadstimmerman van Leiden en nog vele anderen.

Telgen uit het geslacht van Seijst hebben in het middeleeuwse Zeist een grote rol gespeeld en behoorden tot de belangrijkste grondbezitters in die tijd. Het tweede deel van het boek gaat over dit middeleeuwse Zeist met hoofdstukken over hoe Zeist er in die tijd uitzag, over het ontstaan van de voormalige Zeister ontginningen Stoetwegen, Middelbroeck en Cattenbroeck, over de aan Godfried van Seijst verwante geslachten van Cattenbroeck, van Wijck en van Ruemst (van Rumpst bij Bunnik) en over de vroegste geschiedenis van de kastelen Kersbergen, Blikkenburg en Rijsenburg.

Ook het mysterieuze Huijs te Seijst, de voorganger van het Slot Zeist, wordt in het boek besproken. Hee­ft dit huis ooit bestaan? Waar stond het? Was het een woontoren of een kasteel? En wie was de bouwer? U vindt in dit boek de antwoorden.

Het wapen van de gemeente Zeist is vrijwel identiek aan het wapen van het geslacht van Seijst. In het boek kunt u lezen over de geschiedenis van dit wapen. Een geschiedenis die eeuwen terug gaat in de tijd en begint in Beieren omstreeks het jaar 800.

Het boek, dat eind dit jaar verschijnt, heeft­ een omvang van ongeveer 250 bladzijden, bevat afbeeldingen en oude kaarten en gaat 25 euro kosten. Als u interesse hebt kunt u het boek nu al bestellen via ar.stramrood@gmail.com voor de prijs van 20 euro. Inwoners van Zeist krijgen het boek persoonlijk door de schrijver thuisbezorgd, indien gewenst met een opdracht.