22 november 2020
tekst: Henny Fokkema
Men moet niet meer willen hebben dan men heeft.
Het geluk is streng persoonlijk, zoolang men leeft.
Eén geluk duldt nooit naast zich een tweede geluk,
Als men niet kan kiezen, stooten ze elkander stuk.
Zo kan men niet zijn wie men is en wie men was tegelijk.
Het hart van een mensch is maar een zeer klein rijk.
De bovenstaande strofe komt uit het magistrale muziektheater, ‘De geschiedenis van de soldaat’, dat Stravinsky in 1918 componeerde en waarvoor Martinus Nijhoff in 1926 het libretto vertaalde.
‘De geschiedenis van de soldaat’ is een parabel over een soldaat die zijn viool ruilt met de duivel voor een boek dat hem voorkennis geeft van beurskoersen en hem rijk zal maken. Het verhaal van geld en macht als verleiding en de liefde als enig heil daartegen.
Op 10 november jl. volgde ik via SlotstadRTV de Algemene Beschouwingen van de gemeenteraad van Zeist waar de begroting van 2021 werd vastgesteld. Geen eenvoudige klus, want er moet komend kalenderjaar in Zeist 10 miljoen bezuinigd worden. De Raad is er unaniem mee akkoord gegaan dat de beslissing over de bezuinigingen in twee fasen plaatsvindt. In fase 1 wordt 5.5 miljoen bezuinigd door middel van technische maatregelen en ombuiging van de gemeentelijke organisatie. In fase 2, voor de inhoudelijke invulling van de resterende 4.5 miljoen aan bezuinigingen, wordt een pluriforme groep van maximaal 150 Zeisterse inwoners ‘in stelling’ gebracht in de Inwoners Advies Commissie (IAC).
Na ruim 4 uur kijken en luisteren naar de raadsvergadering bleef ik met een onbevredigd gevoel en vragen achter. Wat is de reden dat het College en de Raad in de 2de fase voor de 4.5 miljoen zich inhoudelijk willen laten adviseren door een tamelijk willekeurige inwonersgroep van 150 personen en voor de technische oplossing in de 1ste fase wel zelf met voorstellen komen? Hoe komt het dat ik na afloop slechts kon constateren dat alle leden van het College en de Raad excelleerden in het vooruitschuiven van de invulling van de bezuinigingen naar de Inwoners Advies Commissie? Zijn de leden van het College en de Raad niet juist door de burgers gekozen om hun politieke keuzes vorm te geven in voorstellen?
In 1918, zo vlak na de Eerste Wereldoorlog, was internationaal de maatschappelijke ontreddering groot, was het verleden stuk en de toekomst ongewis. Ook nu leven we door het corona-virus en de klimaatcrisis zelfs internationaal in onzekere tijden. Op zoek naar ‘hoger honing’ om bij de dichter Nijhoff te blijven, gonst het wereldwijd, nationaal en lokaal om deze redenen om verandering, meer innovatie, focus op empathie in plaats van technologie, grenzen aan de groei, meer betaalbare woningen, meer gelijke kansen voor iedereen, enz., enz.
De gemeenteraadsvergadering op YouTube nog eens terugkijkend krijg ik steeds meer de indruk dat het College en de Raad wel anders willen, maar dat niemand er echt duidelijk voor wil uitkomen hoe dat anders er dan gaat uitzien en dat de Raad gedreven door consensuslust kiest voor uitstel èn verantwoordelijkheid voor keuzes doorschuift naar de Inwoners Advies Commissie. Ook kan ik me niet helemaal aan de indruk onttrekken dat de politiek ondanks de breed gevoelde noodzaak tot verandering toch dicht bij het oude, vertrouwde gedachtegoed van het neoliberalisme wil blijven.
Mij lijkt het geen goede weg, want: “Het hart van de mensch is maar een heel klein rijk / zo kan men niet zijn wie men is en wie men was tegelijk”.
 |
Volgende column: Hoe functioneert een sportvereniging in coronatijd? |
 |
Henny schreef eerder: De waarde van in vuur en vlam staan voor elkaar |
Wat een goede en erudiete column!
Een prachtige voorzet voor de Zeister politiek die nu met een paar flinke roetvegen op het gezicht zit na bijvoorbeeld het verkeersdebacle rond de centrumvisie. Even in de herinnering brengen: het electoraat van de gemeenteraad liep massaal te hoop tegen de besluitvorming die politiek onomkeerbaar werd geacht, met demonstraties, petities, en rechtszaken tot de Raad van State aan toe, en als dieptepunt burgemeester Koos Janssen die een vergadering tijdelijk schorste omdat het massaal opgekomen Zeister electoraat zo ongemanierd was een mening te hebben en daarvoor uit te komen. Laten we hopen dat deze adviescommissie een terugkeer naar de democratie inluidt en niet gebruikt gaat worden als een "excuustruus" om onaangename besluiten tegen de zin van de Zeistenaren door te drukken.
Als antwoord op Wat een goede en erudiete column! door Rob van Oirsouw (lezer)
Inwoners Advies Commissie
Dank voor uw reactie.
Het onderwerp is actueel. Op 23 november jl. kreeg ik een bericht in mijn mailbox waarin de persdienst van de gemeente enthousiast aankondigt dat de burgemeester namens de raad "Op zoek is naar 150 adviesgevers".
150 uitgelote Zeistenaren van boven de 18 gaan een brief krijgen, waarop op de buitenkant staat gedrukt "Persoonlijke uitnodiging" en “Uw kans op inspraak”. Ik begrijp dat het college en de raad de inwoners van Zeist meer willen betrekken bij het beleid. Of deze goedbedoelde en ogenschijnlijk sympathieke actie het democratische proces in Zeist verbetert, stel ik in mijn column ter discussie.
Ik twijfel hier ernstig aan: in ons parlementaire systeem, dat we op grond van de wet hanteren, hoort het zo te zijn dat het college van B&W met voorstellen komt, de Raad hierover discussieert en bij meerderheid van stemmen de voorstellen goedkeurt of waar nodig eigen initiatieven inbrengt.
Eens in de vier jaar kan de kiezer zich uitspreken over de prestaties van het college en van de politieke partijen in de raad. Ik vind het jammer dat door de instelling van de Inwoners Advies Commissie de zichtbaarheid van de inbreng van raadsleden en van politieke partijen wordt versluierd. Dit bemoeilijkt bij de volgende verkiezingen de kiezer om een gemotiveerde keuze te maken.
Juist deze tijd vraagt om keuzes te maken op grond van een visie over mens en maatschappij. Het lijkt mij geen goede zaak om ‘informeel’ een Inwoners Advies Commissie in te stellen, zonder dat ons huidige democratische systeem daadwerkelijk en formeel is aangepast.
Mocht de raad van Zeist het democratische systeem willen aanpassen en de directe participatie van burgers willen bevorderen door instelling van bijvoorbeeld burgerraden of referenda, dan dient na gedegen discussie in de raad een protocol te worden ontworpen waarin de samenstelling, de taken en verantwoordelijkheden, begrenzingen, etc. zijn vastgelegd.
Als ik het goed heb begrepen is er formeel geen duidelijkheid over wat er met de uitkomsten van de Inwoners Advies Commissie wordt gedaan. Op deze wijze ervaar ik het – alle goede bedoelingen ten spijt – als een uitholling van de democratie in Zeist. Om tot slot de dichter Nijhoff nog maar eens te parafraseren: B&W en de raad als roekeloze, “dwaze bijen” die “op zoek zijn naar een geur van hoger honing”, omdat de werkelijke politieke situatie en het systeem hen geen uitkomst kunnen bieden.
Als antwoord op Inwoners Advies Commissie door Henny Fokkema (lezer)
Inwoners advies Commissie
Tja ben het zeker met Henny Fokkema eens. Geheel maar laten wij het vooral concreter maken. Ik roep het al jaren. De inspraak in Zeist is teveel een speeltje van de Burgemeester dat steeds wordt ingezet daar wat het Bestuur niet democratisch uitkomt. Er zijn geen regels, alles is adhoc. Neem de Maaltijd van Zeist. En bij een vorige bezuinigingsronde. Neem de totaal gemanipuleerde inspraak bij de Centrum plannen. Het gekke is: wanneer er iets te besteden valt doet de mening van de inwoners niet toe.
Uiteindelijk laat de Raad, de door ons gekozen en beëdigde volksvertegenwoordigers het weer gebeuren. En niet dit alleen, Raadsleden hebben andere prioriteiten. Mensen doe daar eens wat aan.
Als antwoord op Inwoners advies Commissie door Martien Schwencke (lezer)
Inwoners Advies Commissie
Dank voor je reactie.
Je kunt dit wel allemaal aan de burgemeester toeschrijven, maar het is zijn de leden van de raad en hun partijen die dit laten gebeuren en hieraan hun volledige medewerking geven.
We zijn het kennelijk eens dat deze vorm van ‘inspraak’ het democratisch proces versluiert. Je voelt je mogelijk een roepende in de woestijn. Heb je dit al wel eens beargumenteerd bij een van de politieke partijen aangekaart?
In een van mijn vorige columns heb ik hiervoor al eerder aandacht gevraagd. Zo vind ik het een gemis dat over deze principiële kanttekeningen in de breedte geen fundamentele discussie wordt gevoerd. Het Zeistermagazine kan hiervoor een gremium zijn, maar er vindt weinig inhoudelijke interactie plaats.
SlotstadRTV, De Nieuwsbode, het AD bedrijven nauwelijks of geen onafhankelijke, lokale, politieke journalistiek, zodat belangrijke keuzes van de gemeenteraad als de weerberichten in Zeist kunnen neerdalen.
Ik vind het jammer dat inwoners van Zeist hierdoor verstoken blijven van gemotiveerde achtergrondinformatie en dat bij een dergelijke ingreep in het democratische proces niet alle inwoners vooraf worden geïnformeerd in bijvoorbeeld verkiezingsprogramma’s of lopende de rit worden geraadpleegd.
De waan van de dag en de peilingen
Belangrijke observatie! Ik hoop dat die niet ondersneeuwt door weerstand tegen poëzie.
Mijn angst toont dus hetzelfde patroon: wordt deze observatie wel opgepakt door voldoende mensen die zich niet laten afschrikken door doortastende visie of vergezichten die vreemd zijn aan het onleiderschap van boodschappendoenopeten?