1 juli 2018
tekst en foto: Ingrid Wong
Wil je echt weten hoe het met iemand gaat dan moet niet alleen goed luisteren maar ook de juiste vragen stellen. Dat is vallen en opstaan. En opletten.
Een paar zondagen geleden zat ze voor het eerst in maanden weer aangekleed in haar stoel toen ik kwam. Leuk, zei ik, hoe dat zo?
“Ach, anders liggen er altijd zo veel spullen in de stoel maar vandaag was-ie leeg en dacht ik: die pik ik in!” Ze kijkt er ondeugend bij. Het klinkt bijna logisch en bijna schandalig dat de stoel anders vol ligt. Maar later vertelt ze: “Het waren ook hele fijne dames die me vanmorgen hebben geholpen.” En dan valt bij mij het kwartje: “Dus het deed minder pijn om op te staan?” Ze knikt.
Vanochtend is het dus even als vanouds en zit ze in haar stoel voor het raam en eet tevreden haar ontbijtje. Intussen lonkt ze wel stiekem naar haar bed – lekker warm onder de dekens en dan bijkomen van deze zware exercitie.
Want ze heeft altijd pijn, vooral van de artrose in haar handen, een slecht geheelde breuk in haar elleboog van voor de oorlog en uitstraling van een onopereerbare hernia en dito niersteen. Ondanks de hoge dosis morfinepleisters en andere pijnstillers.
En ze klaagt niet snel want dat is zeuren en onbeleefd.
Dat betekent dat veel van de lieve, toegewijde verzorgenden niet in de gaten hebben dat ze haar bij het wassen en opstaan pijn doen. En dat daarom haar antwoord op de vraag of ze op wil staan vaak ‘nee’ is. Ze ziet er gewoon tegenop.
Vaak vragen ze aan haar of ze pijn heeft en dat zegt ze bijna automatisch ‘nee’.
Sinds een tijdje hebben we daar een trucje voor en vragen: “Als u de pijn een cijfer moet geven tussen 1 en 10 wat is het dan nu?” En dan komt ze zelden onder de 8.
Heel soms gaat ze wel mopperen. Dat ze haar extra lang laten wachten als ze heeft gebeld. Dat ze niet aardig zijn. Dat ze nooit tijd hebben. Dat ze in haar spullen zitten te neuzen. Dan schrijft ze ook boze dingen op de randjes van de tv-gids of op memo-blaadjes.
Een raadsel waar dat klagen ineens vandaan komt, volgens de verzorging is er echt niets anders dan anders. Maar tegenwoordig weten we het: tijd om te controleren of ze een blaasontsteking heeft. Praktisch altijd raak. Een antibioticakuurtje en ze is weer haar oude vertrouwde zelf.
Van het mantelzorgen leer ik veel maar vooral hoe belangrijk het is om goed te luisteren en vooral ook om de juiste vragen te stellen.