De neanderthaler in het straatbeeld

28 april 2024
tekst en foto: Arend Postma

Anders dan van de dierenwereld, heb ik geen hoge pet op van de mensheid. Toch is de superioriteit van diezelfde mensheid op enkele gebieden onmiskenbaar, bijvoorbeeld op het gebied van zelfdestructie. Overtuigend is ook haar creativiteit en inventiviteit op het gebied van zich verplaatsen en transport, want daarmee steekt ze met kop en schouders boven haar dierlijke soortgenoten uit. Die bewegen zich nog steeds viervoetig, slepend, kruipend, zwemmend of vliegend voort.

Deze overdenking en constatering wordt maar weer eens bevestigd als ik bij de containers van winkelcentrum Kerckebosch aan de Marijkelaan aangekomen ben. Daar verdwijnen, uit de enorme kofferbak van een Tesla model X en de bagageruimte van de onverwoestbare Volvo 240 stationcar, behoorlijk veel lege wijnflessen in de glascontainers. Ondertussen staat er ook nog een ander voertuig wijnflessen te dumpen - volgens Google is het een Afikim Afiscooter S met overkapping. Het voertuig is nóg kleiner dan de botsauto’s die ik van vroeger van de kermis ken. Bij die botsauto’s op de kermis hoorde toen ook nog eens het onuitwisbare metalen, holklinkende “Hello Josephine” van The Scorpions. Muziek uit een ander tijdperk, maar daar heeft het geluid van de glascontainer nu niets meer mee te maken. Het voertuig is in ieder geval weer een verrijking van het gigantische palet aan voertuigen dat tegenwoordig het straatbeeld bepaalt.

Er is heel wat aan dat straatbeeld veranderd sinds de eerste neanderthaler zich op handen en voeten van A naar B heeft verplaatst. Daarvoor was stilstand de norm en daarmee de essentie van het bestaan. Hulpeloosheid en onmacht hebben waarschijnlijk aan de wieg gestaan van de eerste poging zich te verplaatsen, vergelijkbaar met de eerste stappen van een kind – het welbekende vallen en opstaan. Op dat cruciale punt in de geschiedenis is de mens dus als mens alleen verder gegaan, met uitzondering van de samenwerking met paarden, ezels en kamelen. Daarmee is de geest wel uit de fles gekomen en totale passiviteit is overgegaan in een grenzeloze dynamiek en ambitie. 

Die fase confronteerde de mens met zijn eigen mentale en fysieke beperkingen. Dat gat zijn de Willie Wortels van onze maatschappij heel slim in gesprongen, want een beperking is ondraaglijk als die de mobiliteit ook nog eens beperkt. De bevrijding is groot als de uitvinder het juiste antwoord vindt. Zo zag ik tijdens Corona bij AH een compleet intensive-care voertuig bestuurd door een mondschilder met penseel over de afdeling blikgroente scheuren. De ultieme vrijheid straalde er vanaf en daarom reed die nog even door naar de afdeling speciaalbieren.

Maar ook een samenscholing van scootmobielen voor de ingang van een supermarkt beschouw ik als een bevrijding ten opzichte van de geraniums die het hele jaar door bloeien. En hetzelfde geldt voor de E-bikes die heel wat ouderen uit hun isolement gehaald hebben. Ok, een iets hoger aantal verkeersslachtoffers wordt op de koop toegenomen.

Dan is de bakfiets iets van oude wijn in nieuwe zakken.   

Met de lompen – en schillenboer nog vers in het geheugen is de bakfiets nog steeds een vertrouwde verschijning in het straatbeeld. Maar waar de lompenboer van toen een door jicht en reuma geplaagde bakfietsbestuurder was, is het nu een hippe, vitale moeders die met de elektrische bakfiets haar kroost naar school brengt en weer ophaalt. Zaterdags wordt diezelfde bakfiets door de vader gebruikt om kratten bier te halen en lege weg te brengen.

Ik ben vooral geobsedeerd door de Afikim Afiscooter S bij de glascontainer.