Over het gedicht ‘Iemand moet het doen’

4 februari 2024
tekst: Henny Fokkema; foto: Harry Siegerma
 

Iemand moet het doen

voelen hoe de aarde scheurt onder Zeist;
hoe de kloof langs het minimum loopt
en zien dat de grond is weggezakt
onder een enkeling, of een heel gezin

en dat domweg niet accepteren, nee,
even geen loflied, maar aan de slag
en beseffen dat je dit niet alleen, nee,
dat méér iemanden het moeten doen

daarom rijk en arm de hand reiken,
over breuken stappen, mensen verzamelen
rond het recht op eten, op mogen leren,
op recht en op het recht op elkaar

hen brengen in proeftuinen voor harmonie
op een grond van berekende tonen
en dan van niemand niets verwachten:
ja, iemand moet dit doen…

Henjo Hekman
  

In de bijzondere raadsvergadering van 30 januari wordt de nieuwe burgemeester, mevrouw Langenacker, geïnstalleerd. Dick van Ginkel, de waarnemend voorzitter van de raad, verklapt dat mevrouw Langenacker de laatste twee strofen van het gedicht “Iemand moet het doen” citeert in haar sollicitatiebrief en de nieuwe burgemeester leest het opnieuw voor omdat “in herhaling de kracht zit”. Het doet mij deugd dat poëzie zoveel aandacht krijgt en dat onder andere door dit gedicht Zeist voor de nieuwe burgemeester een gezicht heeft gekregen in de werkelijkheid.  Achter dit gezicht bevindt zich ook een ander gezicht. Het gezicht van Graas Teuben.  Het gedicht is namelijk geheel geïnspireerd op zijn buitengewone inzet voor een meer sociale en duurzame leefomgeving in Zeist en ‘in opdracht’ geschreven ter gelegenheid van het afscheid van Graas Teuben van de Stichting Leerkansen Zeist. Het lijkt mij aardig dat onze nieuwe burgemeester weet hoe het gedicht is geboren. Ik kan niet laten het in het Zeistermagazine te verklappen.

Graas Teuben was een bijzondere man. Hij was in Zeist betrokken bij de Hulpkas, heeft de Sociale Raadslieden, de Voedselbank en de Stichting Leerkansen opgericht. Inmiddels zijn deze organisaties uitgegroeid tot onmisbare vrijwilligersorganisaties in het sociaal domein. Graas Teuben was een betrokken, intelligente verbinder met oog voor de grote sociale ongelijkheid in Zeist. Toen hij vanwege zijn gezondheid in 2017 zijn vele werkzaamheden moest neerleggen, kon ik niet anders denken dan “deze man verdient een lintje”.  Vanuit de gedachte ‘ere wie ere toekomt’, ging ik kijken naar de mogelijkheden om hem te eren. Via zijn vrouw vernam ik dat Graas niet zat te wachten op een lintje van de Koning. Maar een lokale erkenning, zoals de  Erepenning van de gemeente Zeist of een straat die naar hem zou worden genoemd, konden wel. Ik schreef een brief met een verzoek daartoe aan de gemeente. Helaas: de Erepenning was kort gezegd voor “belangrijke mensen” en een straat naar hem vernoemen behoorde niet tot de mogelijkheden.

Goede raad is duur, wat nu? “Als de officiële weg tot niets leidt, dan moet het maar anders, want waar een wil is, is een omweg”,  bedacht ik me. Gelukkig dronk Henjo Hekman al heel veel jaren bijna elke vrijdag onder het genot van een inspirerende klets over poëzie, literatuur en het leven een borrel bij mij thuis. Omdat ik niet kon wachten tot de vrijdagborrel belde ik Henjo en zei: “Moet je luisteren Henjo, jij hebt zoveel jenevers bij me gedronken, ik vind dat je nu wat kunt terugdoen en als stadsdichter van Zeist een standbeeld in taal moet oprichten voor Graas Teuben”. Als Henjo iets moeilijk vindt, noemt hij mij mevrouw. “Ja, ja mevrouw”,  stamelde hij aan de andere kant van de lijn, en vervolgens “stuur me zoveel mogelijk informatie en ik ga ermee aan de slag”.

Twee weken later stond Henjo opnieuw op de stoep.  “Ik heb een jenever verdiend, want hier is het gedicht!”. Het is een prachtig gedicht geworden waarin de dichter recht doet aan de grote, sociale en maatschappelijke betrokkenheid en inzet van Graas Teuben voor ons dorp. De foto laat zien hoe Graas in mijn tuin de tekst in zijn handen houdt en zijn vrouw Rina het voor de gelegenheid ingelijste exemplaar.

Het blijft jammer dat de burgemeester Graas Teuben niet heeft ontmoet. Het is heel bijzonder dat zij het gedicht van onze toenmalige stadsdichter kent en de geest ervan omarmt. Hoe hoopvol voor een uitgesproken sociale cultuur in Zeist waaraan zij handen en voeten wil geven. Inderdaad “Iemand moet het doen”. Een veelbelovend begin voor een mooi ambt waarmee ik onze nieuwe burgemeester heel veel succes wens!