1 juli 2017
tekst: Arend Postma, foto: Kees Linnenbank
Deze column speelt zich af op het kruispunt - Odijkerweg, Hoofdstraat, Breullaan en de Driebergseweg – bij station Driebergen-Zeist. Een aantal weken geleden liep ik er op weg naar station Driebergen-Zeist overheen.
Omdat daar momenteel op alle mogelijke manieren aan de weg gewerkt wordt, worden de verkeerslichten niet meer echt serieus genomen. Er heerst een anarchie die alle kanten uit kan met in het ergste geval blikschade met dodelijke afloop.
Daarom hebben de verkeerslichten hulp gekregen van een flink aantal verkeersregelaars in fluorescerend geel. Voor bijna elke passant één. Of het nu een fietser is, een wandelaar of een auto - ze hebben voor iedereen een groet of een vriendelijk woord.
Ik heb iets met verkeersregelaars omdat ze vergeleken met verkeerslichten over meer empathie beschikken. Waar verkeerslichten vaak eindeloos nadenken om daarna alsnog groen licht te geven doet de verkeersregelaar dat op het juiste moment met alle begrip voor urgentie van de verschillende wachtende partijen en met oog voor krachtverhoudingen.
Gevaar voor de positie van de verkeersregelaar is niet denkbeeldig. Want de nieuwste generatie verkeerslichten wordt door toepassing van steeds slimmere sensoren en detectielussen een factor die voor een revolutie kan zorgen. Deze sensoren voelen, ruiken, horen, zien en begrijpen zo goed dat hen niets in het blik- en geurveld van de bij elkaar komende wegen ontgaat. Op deze manier verzamelen de verkeerslichten informatie om zonder aanziens des persoon de juiste beslissing te nemen over wie er voorrang heeft en, indien nodig, een financiële sanctie op te leggen.
Dit als kwaadaardig ervaren maar doorgaans rechtvaardige oordeel over roekeloos rijgedrag en zinloze snelheidsovertredingen wordt onmiddellijk met een digitale prent gehonoreerd. Hiervoor zorgen dan weer de camera’s die een rechtstreekse verbinding met het Centraal Justitieel Incassobureau in Leeuwarden hebben.
Er komt dus een moment dat verkeerslichten met beslissingen nemen en empathisch vermogen de verkeersregelaar gaan overtreffen en wegduwen. In deze fase krijgen verkeerslichten ook nog eens de status van robot!
De heersende opvatting dat de robot op een mens moet lijken is hardnekkig. Fundamentalisten zijn ervan overtuigd dat gelijkenis een voorwaarde is om een goede en rechtvaardige verkeersafhandeling te waarborgen. Overigens is de vitaliteit van het huidige verkeerslicht met of zonder ochtendhumeur nooit een punt van discussie geweest maar dat geldt ook voor de verkeersregelaar.
Wie ’s ochtends in de auto, nog een beetje slaperig, een menselijk contour boven de weg ziet hangen hoort in eerste instantie te schrikken als het aan een constructie hangt die verdacht veel op een stuk touw lijkt. De gedachte: ‘alweer een suïcide door ophanging!’, maakt niet echt vrolijk op dit tijdstip tot het een verkeerslicht blijkt te zijn dat gewoon zijn werk doet.
De andere kant van een robot als verkeerslicht is: “der Gutmensch!” Want wie over zoveel menselijke kwaliteiten en uiterlijke kenmerken beschikt moet wel een bijna-mens zijn.