4 mei 2024
tekst en foto: Léon Algra

Wanneer ik denk aan twee minuten stil, dan denk ik aan de tijd dat mijn vader als oud-KNIL militair worstelde met de Dodenherdenking en Bevrijdingsdag.

In de maand april tot aan 4 mei, nam hij zeer gelaten al die oorlogsdocumentaires in zich op. Wanneer het hem teveel werd, vlogen tafels en stoelen door de kamer. Ik sloot me dan op in de gangkast en kwam er pas weer uit als 'de oorlog in zijn hoofd' voorbij was.

Op 4 mei - zo herinner ik me nog - trok hij rond tien voor acht de deur achter zich dicht en kwam vijf over acht weer naar binnen. Het geluid van de klok aan de Waalsdorpervlakte was weer verstild.

Over die oorlog in De Oost sprak hij niet of nauwelijks. Mij was op mijn basisschool verboden om over die oorlog te spreken op straffe van dat ik gek zou zijn.

En zelf zweeg hij ook zoveel mogelijk, mede veroorzaakt door Lou de Jong en Joop Hueting die over de periode dat daar een onafhankelijkheidsoorlog woedde, slechts over excessief geweld spraken.

Pas in corona-tijd doorbrak ik dat zwijgen en ben dagelijks ter verwerking van die trauma's die van vader op zoon overgingen, gedichten gaan schrijven. Inmiddels heb ik diverse dichtbundels uitgebracht en afgelopen jaar verscheen mijn boek "Vergeten verbinding. De Tweede Wereldoorlog in Zuid-Oost Azië", ter nagedachtenis aan mijn vader.

Zowel mijn vader, die als krijgsgevangene gewerkt heeft aan de Birma-Siam Spoorweg, maar later vanuit de Gadja Merah terechtkwam in de Onafhankelijkheidsoorlog, als mijn peetoom, die als priester zijn leven lang gewijd heeft aan zijn mensen op So'A (Flores) en aldaar bevriend raakte met Soekarno in ballingschap, komen in mijn boek voor.

Onlangs kreeg ik vanuit het Ministerie van Defensie duplicaten van zijn militaire onderscheidingen toegestuurd plus zijn stamboekgegevens. Wat voor mij een verrassing was, is dat hij na zijn terugkeer vanuit Nederlands-Indië - zonder ook dit te weten -  gewoond heeft in de Catharinus Stomplaan in Zeist.

Het is als inwoner van Zeist, wonend in Couwenhoven dat deze 'twee minuten stil' dit jaar een bijzondere betekenis zullen hebben...