Paulien Cornelisse: Een avond vol ‘Hèhè’

Na de drukke Boekenweek (12-23 maart) zal Paulien Cornelisse ongetwijfeld opgelucht ‘hèhè’ hebben gezucht. Als schrijfster van het Boekenweekessay Hèhè, over wat we zeggen zonder dat we het doorhebben, maakte ze een korte tournee. Op 18 maart sprak ze in de Oosterkerk voor maar liefst 500 Zeistenaren. De kerk zat nog nooit zo vol.

30 maart 2025
tekst en foto’s: Jantsje de Boer

Na de drukke Boekenweek (12-23 maart) zal Paulien Cornelisse ongetwijfeld opgelucht ‘hèhè’ hebben gezucht. Als schrijfster van het Boekenweekessay Hèhè, over wat we zeggen zonder dat we het doorhebben, reisde ze langs boekhandels en bibliotheken voor een korte tournee. Dit jaar was het thema van de Boekenweek: Je moerstaal, een onderwerp waarop Paulien perfect aansloot met haar essay.

Echter, tot eind februari was het onzeker of Paulien haar tournee überhaupt zou kunnen houden. Na haar kankerdiagnose in het najaar van 2024 had ze haar theatertournee al moeten annuleren, en het was pas eind februari dat de CPNB bevestigde dat ze een kleinere tournee zou maken. Ze zou in drie plaatsen een interview geven, en gelukkig voor Literair Zeist en Boekhandel Kramer & Van Doorn viel de keuze ook op Zeist voor dinsdagavond 18 maart.

De kaarten gingen op 24 februari in de verkoop, en al snel werd duidelijk dat het bezoek niet in de boekwinkel met haar capaciteit van 100 bezoekers zou kunnen plaatsvinden. Gelukkig was de Oosterkerk beschikbaar. Binnen twee en een halve week werden de 500 beschikbare kaarten verkocht, een uniek resultaat voor een schrijversavond. Deze keer waren ook jongeren goed vertegenwoordigd. Het Boekenweekessay was al na twee dagen uitverkocht, waarna besloten werd een herdruk te maken.

Op de dag van haar bezoek aan Zeist had Paulien eerst in Boekhandel Broese in Utrecht gesigneerd, waarna ze in de Oosterkerk direct aan de slag ging achter een tafel in de keuken, zodat de bezoekers tijdens de pauze gesigneerde exemplaren konden kopen.

Rond half acht begon de avond, gemodereerd door Ruth Bergmans, lid van Pauliens uitgeefteam. Het gesprek ging over de ‘sfeermakers’ in onze taal, zoals woorden als ‘even’, ‘misschien’, ‘eigenlijk’, en natuurlijk de verzuchting ‘hèhè’. Volgens Paulien zijn dit woorden die we in principe kunnen weglaten, maar die toch net een andere, vaak ‘gezelliger’, toon aan een zin geven. “Dat spanningsveld tussen gezelligheid en eerlijkheid is volgens mij de essentie van de Nederlandse communicatie”, legde ze uit. “Het is stressvol, maar we nemen die stress op de koop toe, omdat we denken dat onze eerlijkheid de gezelligheid ‘echter’ maakt.” Paulien ontdekte dat dit fenomeen in andere talen nauwelijks voorkomt, wat het Nederlands voor buitenlandse studenten een stuk lastiger maakt om te begrijpen.

Ook haar recent verschenen boek De verwarde Cavia terug op kantoor kwam ter sprake. In dit tweede deel over Cavia neemt ze de lezer mee in de chaos van kantooravonturen, van ongemakkelijke borrels tot pijnlijke ontslagrondes, herkenbaar voor iedereen die ooit in een kantoor heeft gewerkt.

Tijdens het interview gaf Paulien vaak scherpe, humoristische antwoorden die het publiek aan het lachen maakten, haar cabaretachtergrond was goed merkbaar. In de pauze stond er een lange rij voor de signeertafel. Paulien signeerde elk exemplaar met een datumstempel en een persoonlijke stempel van een knotwilg, voor haar een symbool voor de verzuchting ‘hèhè’. De boeken van Paulien vonden gretig aftrek bij Boekhandel Kramer & Van Doorn, die goede zaken deed.

Na de pauze was er tijd voor vragen uit het publiek. Olaf Tigchelaar (Kramer & Van Doorn) liep met de microfoon door de zaal én het balkon om iedereen de gelegenheid te geven een vraag te stellen. Veel vragen draaiden om de Nederlandse taal en opvallend veel mensen uitten hun ergernis over het toenemende gebruik van Engelse woorden in het Nederlands. Tot teleurstelling van sommige bezoekers was er na afloop helaas geen tijd meer voor extra handtekeningen. Wel werden nog veel stempels met een knotwilg in de essays geplaatst door medewerkers. Paulien, zichtbaar vermoeid, vertrok even na half tien weer richting Amsterdam voor de volgende drukke dagen.